1. Tip Ceza (Maruz bırakma)

Matematik öğretmeni, derste sürekli söz almadan ve bağırarak konuşan Ali'ye, "Ali, bu davranışın sınıf düzenini bozuyor. Bu nedenle, yarınkü derste tahtaya kalkıp \(x^2 - 5x + 6 = 0\) denkleminin çözümünü ve bu tür 5 farklı ikinci dereceden denklemi tüm sınıfa anlatacaksın." demiştir.

Öğretmenin Ali'ye uyguladığı bu yöntem, aşağıdaki edimsel koşullanma tekniklerinden hangisine girer?

💡 Bu soruyu çözerken, "pekiştirme" ve "ceza" ayrımını iyi yapmak gerekir. Pekiştirme davranışı artırır, ceza ise azaltır. Burada amaç, istenmeyen bir davranışı azaltmaktır.

• ➡️ Adım 1: Hedeflenen Değişiklik: Ali'nin "söz almadan ve bağırarak konuşma" davranışının azaltılması istenmektedir. Bu, bir ceza uygulamasının göstergesidir.
• ➡️ Adım 2: Uygulanan Prosedür: Öğretmen, Ali'ye tahtaya çıkıp problem çözme ve anlatma görevi vermiştir. Utangaç veya hazırlıksız bir öğrenci için bu durum stres, kaygı ve mahcubiyet kaynağı olabilir, yani istenmeyen bir uyarandır.
• ➡️ Adım 3: Temel İlke: Bu itici uyaran (tahtaya kalkıp anlatma), istenmeyen davranışın (söz almadan konuşmanın) hemen ardından ortama eklenmiştir. Bu eklenen itici uyaranın amacı, davranışın gelecekteki sıklığını düşürmektir.

✅ Bu özellikler, 1. Tip Ceza (Maruz Bırakma) tanımıyla birebir örtüşmektedir. Öğrenci, hoşlanmadığı bir duruma maruz bırakılarak cezalandırılmıştır.