1. Tip Ceza (Maruz bırakma) Çözümlü Örnekleri

Bir öğrenci, ders sırasında sürekli arkadaşlarına laf atarak ve onları rahatsız ederek dersin işleyişini bozmaktadır. Öğretmen, bu istenmeyen davranışı ortadan kaldırmak için öğrenciyi sınıfın önüne kaldırıp "Sen burada herkesin gözünün içine baka baka ders dinle, böylece arkadaşlarını rahatsız edemezsin." demiş ve onu bir ders saati boyunca ayakta durdurmuştur.

Bu durum, Skinner'in operant koşullanma ilkelerine göre aşağıdaki kavramlardan hangisine bir örnektir?

💡 Bu soruyu çözmek için öncelikle "1. Tip Ceza (Maruz Bırakma)" kavramını anlamalıyız. 1. Tip Ceza, organizmaya istenmeyen/hoş olmayan bir uyaranın eklenmesi yoluyla davranışın tekrarlanma olasılığını azaltmayı hedefler.

• ➡️ Adım 1: Davranışı tanımlayalım: Öğrencinin "dersi bölme, arkadaşlarını rahatsız etme" davranışı.
• ➡️ Adım 2: Öğretmenin uyguladığı yöntemi inceleyelim: Öğrenciyi sınıf önünde ayakta tutmak, onun için istenmeyen/hoş olmayan bir durumdur (mahcup olma, yorulma). Bu uyaran, davranışın hemen ardından ortama eklenmiştir.
• ➡️ Adım 3: Sonuç: Bu hoş olmayan uyaranın (ayakta durma, mahcubiyet) eklenmesi, öğrencinin dersi bölme davranışının gelecekte tekrarlanma sıklığını azaltmayı amaçlamaktadır.

✅ Bu süreç, istenmeyen bir uyaranın eklenmesi temeline dayandığı için bir 1. Tip Ceza (Maruz Bırakma) uygulamasıdır.