Soru:
"Orman, yapraklarının hışırtısı ve kuşların cıvıltısıyla âdeta canlı bir organizma gibiydi." cümlesindeki altı çizili söz grubunun cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Karşılaştırma
- B) Abartma
- C) Örneklendirme
- D) Kişileştirme
Çözüm:
💡 Öncelikle "canlı bir organizma gibiydi" ifadesini analiz etmeliyiz. Bu bir benzetmedir. Ancak seçeneklerde "benzetme" yok. O halde en yakın anlamı bulmalıyız.
- ➡️ Karşılaştırma: İki varlık veya kavram arasında benzerlik veya farklılıkları belirtmektir. Burada orman, canlı bir organizmaya benzetilmiştir, yani bir karşılaştırma vardır. Ancak daha özel bir sanat yapılmıştır.
- ➡️ Kişileştirme: İnsan dışı varlıklara insana özgü nitelikler aktarmaktır. "Canlı bir organizma" ifadesi doğrudan insanı değil, genel bir canlılığı işaret etse de, ormana "canlılık, ses çıkarma" gibi insan da dahil tüm canlılara ait özellikler yüklenmiştir. Bu, bir çeşit kişileştirme sayılabilir. Ancak en belirgin olan, insan dışı bir varlığın (orman) canlı bir varlığa benzetilmesidir.
- ➡️ Sorunun püf noktası: "Canlı bir organizma" insan da olabilir, hayvan da. Bu nedenle bu ifade doğrudan "insan" demez. Fakat edebiyatta ve Türkçede, cansız varlıkları canlılara (özellikle insana) benzetmek kişileştirme (teşhis) ve intak sanatlarının temelini oluşturur. Burada "canlılık" özelliği aktarıldığı için en doğru cevap Kişileştirme'dir.
- ➡️ Abartma ve Örneklendirme ise bu cümlede yoktur.
✅ Sonuç: Cansız bir varlığa (ormana) canlılık özelliği yüklenmiştir. Bu, D) Kişileştirme anlamına gelir.
