Soru:
"Türkiye, matematik konumu nedeniyle Güneş ışınlarını yıl içinde hiçbir zaman dik açıyla almaz." Bu ifadeyi, Türkiye'nin enlem değerlerini (\( \phi \)) kullanarak matematiksel olarak doğrulayınız.
Çözüm:
💡 Bir yerin Güneş ışınlarını dik alabilmesi için, Güneş ışınlarının düşme açısının (\( \alpha \)) 90° olması gerekir. Bu da ancak o yerin enlemi (\( \phi \)), Güneş ışınlarının dik geldiği enleme (\( \delta \)) eşit olduğunda mümkündür (\( \alpha = 90° - |\phi - \delta| \) formülünde \( \phi = \delta \) ise \( \alpha = 90° \) olur).
- ➡️ 1. Adım: Türkiye'nin enlem aralığını belirleyelim: \( 36°K - 42°K \).
- ➡️ 2. Adım: Güneş ışınlarının dik geldiği enlemlerin (\( \delta \)) yıl içindeki hareket aralığını hatırlayalım: \( 23°27'K \) (Yengeç Dönencesi) ile \( 23°27'G \) (Oğlak Dönencesi) arasında, yani yaklaşık \( 23.5°K \) ile \( 23.5°G \) arasında hareket eder.
- ➡️ 3. Adım: Karşılaştırma yapalım. Güneş ışınlarının dik geldiği en yüksek nokta (Yengeç Dönencesi) \( 23.5°K \) enlemidir. Türkiye'nin en güney ucu ise \( 36°K \) enlemindedir.
- ➡️ 4. Adım: \( 36°K > 23.5°K \) olduğu için, Güneş ışınları Türkiye'nin hiçbir noktasına hiçbir zaman tam dik (90° açıyla) gelmez. En büyük açıyla, en güneydeki \( 36°K \) enlemine, 21 Haziran'da gelir ve bu açı \( 90° - |36° - 23.5°| = 90° - 12.5° = 77.5° \) olur.
✅ Sonuç: Matematiksel olarak, Güneş ışınlarının dik geldiği maksimum enlem (23.5°K), Türkiye'nin minimum enleminden (36°K) daha güneyde olduğu için, ifade doğrudur.
