Soru:
Bir gözlemci, Ay'ı 15 gün boyunca gözlemlemiş ve aydınlık yüzeyin sürekli olarak soldan sağa doğru büyüdüğünü kaydetmiştir. Bu gözlemci, gözlemine hangi evreden başlamış olabilir? Başlangıç ve bitiş evrelerini yazınız. (Ay'ın sağ/sol kavramı, Kuzey Yarımküre'deki bir gözlemci için geçerlidir.)
Çözüm:
💡 Kuzey Yarımküre'den bakıldığında, Ay'ın aydınlanan yüzeyi belirli bir yönde ilerler. Bunu bir cümleyle hatırlayabiliriz: "İlk Dördün 'D', Son Dördün 'C' harfi gibidir."
- ➡️ Analiz: Eğer aydınlık yüzey soldan sağa doğru büyüyorsa, bu "C" harfinden ("Son Dördün") "D" harfine ("İlk Dördün") doğru bir geçiş değildir. Tam tersi, "D" harfinden (sağ taraf aydınlık) daha da büyümeye başlayarak Dolunay'a, oradan da "C" harfine (sol taraf aydınlık) doğru bir geçişi ifade eder. Ancak soruda büyüme yönü "soldan sağa" olarak verilmiştir. "Soldan sağa büyüme", aydınlık tarafın sol tarafta başlayıp sağa doğru genişlemesi demektir. Bu, Yeni Ay'dan (tamamen karanlık) başlayıp, ince bir hilal (aydınlık kısım sağ tarafa doğru), İlk Dördün (sağ yarım aydınlık) ve Dolunay'a (tam aydınlık) giden süreçtir.
- ➡️ Sonuç: 15 günlük süre yaklaşık bir "yeniay - dolunay" döngüsüne denk gelir. Bu nedenle gözlemci, gözlemine Yeni Ay evresinden başlamış ve 15 gün sonra Dolunay evresine ulaşmış olabilir.
✅ Cevap: Başlangıç evresi Yeni Ay, bitiş evresi ise Dolunay'dır.
