Soru: Duraklama Dönemi'nde sadrazam olarak ıslahat yapan Köprülü Mehmet Paşa'nın (1656-1661) uyguladığı politikalar nelerdir? Bu politikaların başarılı olmasının sebepleri hakkında yorum yapınız.
Çözüm: Köprülü Mehmet Paşa, IV. Mehmet döneminde sadrazam olarak geniş yetkilerle şu politikaları uygulamıştır:
- Otoriteyi sağlama: Yolsuzluk yapan, isyan eden veya devlet düzenini bozan kişileri (yeniçeri ağaları, celali liderleri, bazı ulema) sert şekilde cezalandırarak merkezi otoriteyi güçlendirdi.
- Mali düzen: Hazineyi borç batağından kurtarmak için gereksiz harcamaları kesti, vergi sisteminde düzenlemeler yaptı.
- Askeri başarılar: Venedik'e karşı Çanakkale Boğazı'nı savundu, Erdel ve Eflak seferleriyle otoriteyi pekiştirdi.
- İdari düzen: Devlet memurlarının atamalarında liyakati ön planda tutmaya çalıştı.
Başarı Sebepleri: Köprülü'nün ıslahatları nispeten daha başarılı olmuştur çünkü:
- Padişahtan geniş yetkiler almış, kararlarını uygulama konusunda engellerle karşılaşmamıştır.
- Islahatlara, otoriteyi sağlamak için sert tedbirlerle başlamış, düzeni tesis ettikten sonra diğer alanlara geçmiştir.
- Kısa vadeli askeri başarılar, ıslahatlar için zaman ve meşruiyet kazandırmıştır.
- Köprülü ailesinden gelen sadrazamlar (Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa) onun politikalarını bir süre daha devam ettirmiştir.
Ancak bu başarılar da kalıcı kurumsal değişikliklere dönüşememiş, Köprülüler dönemi sonrasında sorunlar yeniden ortaya çıkmıştır.
