Soru:
"Islahat Fermanı, Tanzimat Fermanı'ndan farklı olarak daha çok dış baskılar sonucu ilan edilmiştir." Bu duruma kanıt olarak;
- Fermanın Paris Antlaşması görüşmeleri sırasında gündeme gelmesi
- Müslüman ve gayrimüslim halka eşit haklar getirmesi
- Batılı devletlerin Osmanlı iç işlerine müdahalesini meşrulaştırması
- Padişahın tek taraflı iradesiyle değil, dış taleple hazırlanması
yargılarından hangileri gösterilebilir?
Çözüm:
💡 Bu soru, Islahat Fermanı'nın temel karakteristiğini ve onu Tanzimat'tan ayıran "dış baskı" unsurunu anlamamızı istiyor. Her seçeneği ayrı ayrı değerlendirelim.
- ➡️ I. Madde: Islahat Fermanı, Kırım Savaşı'nı bitiren Paris Antlaşması görüşmeleri sırasında Batılı devletlere bir taahhüt olarak sunulmuştur. Bu, ilan zamanlamasının bile dış baskıyla doğrudan ilişkili olduğunun açık bir kanıtıdır. ✅ DOĞRU
- ➡️ II. Madde: Eşit haklar getirmesi, fermanın içeriğidir, neden ilan edildiğinin doğrudan bir kanıtı değildir. Tanzimat Fermanı da benzer eşitlik vurguları içerir ama daha çok iç dinamiklerle ilan edilmiştir. Bu madde "dış baskı"yı kanıtlamaz. ❌ YANLIŞ
- ➡️ III. Madde: Islahat Fermanı, Batılı devletlere Osmanlı'nın iç işlerine (özellikle azınlık hakları konusunda) müdahale etme hakkı vermiştir. Bu durum, fermanın dış baskı sonucu çıkarıldığının ve bu baskının kalıcı bir sonucunun kanıtıdır. ✅ DOĞRU
- ➡️ IV. Madde: Tanzimat, padişahın "Gülhane Hatt-ı Hümayun"u ile ilan edilmişken, Islahat Fermanı büyük ölçüde İngiliz ve Fransız elçilerinin hazırladığı taslaklar doğrultusunda şekillenmiştir. Bu, onun "dış taleple" hazırlandığının en net göstergesidir. ✅ DOĞRU
✅ Sonuç olarak, I, III ve IV. maddeler Islahat Fermanı'nın dış baskıyla ilan edildiğine kanıt olarak gösterilebilir. Doğru cevap I, III ve IV'tür.
