Soru:
Paris Antlaşması'nın (1856) 9. maddesi, Islahat Fermanı ile ilgili olarak neyi hükme bağlamıştır? Bu durum, Osmanlı Devleti'nin egemenliği açısından nasıl bir çelişki yaratmıştır?
Çözüm:
💡 Bu soru, antlaşmanın somut bir maddesi ile siyasi sonucunu analiz etmemizi istiyor.
- ➡️ Birinci Adım: Paris Antlaşması'nın 9. maddesi, Islahat Fermanı'nda yer alan ve tüm Osmanlı tebaasına eşitlik getiren hükümleri, antlaşmayı imzalayan tüm devletlerin (Rusya, İngiltere, Fransa, Avusturya, Prusya, Sardunya) ortak garantisi altına almıştır.
- ➡️ İkinci Adım: Bu madde, Osmanlı Devleti'nin bu reformları uygulayacağını taahhüt etmesi anlamına gelir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Çelişki şurada ortaya çıkar: Osmanlı Devleti, Islahat Fermanı'nı aslında dış müdahaleleri önlemek amacıyla ilan etmiştir. Ancak Paris Antlaşması ile bu ferman, Avrupalı devletlere Osmanlı'nın iç işlerine müdahale etmek için yasal bir zemin sağlamıştır.
- ➡️ Dördüncü Adım: Dolayısıyla, amaçlananın tam tersine, Osmanlı Devleti'nin egemenliği daha da zayıflamıştır. Artık azınlık hakları, uluslararası bir antlaşmanın konusu haline gelmiş ve Osmanlı bu konuda Avrupa devletlerine karşı sorumlu hale getirilmiştir.
✅ Sonuç olarak, 9. madde Islahat Fermanı'nı garanti altına almış, ancak bu durum Osmanlı'nın iç işlerinde tam egemenlik hakkını baltalayarak, dış müdahalelere kapı aralayan bir çelişki yaratmıştır.
