Soru:
Islahat Fermanı ve Paris Antlaşması ilişkisi bağlamında, Osmanlı Devleti'nin "denge politikası" açısından yaşadığı ikilemi aşağıdaki seçeneklerden hangisi en iyi şekilde açıklar?
- A) Güçlü bir ordusu olmadığı için savaştan kaçınmak zorunda kalması
- B) Batılı devletlerin desteğini almak için egemenlik haklarından taviz vermek zorunda kalması
- C) Rusya ile olan ticari ilişkilerini sürdürmek istemesi
- D) İmparatorluk içindeki tüm halkların bağımsızlık taleplerini kabul etmesi
Çözüm:
💡 Bu çoktan seçmeli soruyu çözmek için her bir seçeneği, tarihsel bağlam ve ilişki analizi ile değerlendireceğiz.
- ➡️ Birinci Adım: Sorunun odağı "denge politikası ve ikilem"dir. Osmanlı, 19. yüzyılda güç kaybederken, bir yandan büyük devletler arasında denge kurmaya çalışmış, bir yandan da toprak bütünlüğünü korumaya uğraşmıştır.
- ➡️ İkinci Adım: Kırım Savaşı'nda Osmanlı, Rusya'ya karşı İngiltere ve Fransa'nın desteğini almıştır. Bu, bir denge politikası başarısıdır.
- ➡️ Üçüncü Adım: Ancak bu desteğin bedeli olarak, Islahat Fermanı'nı ilan etmek ve bunu Paris Antlaşması ile uluslararası garanti altına almak zorunda kalmıştır. Bu durum, Osmanlı'nın egemenlik haklarından önemli bir taviz vermesi anlamına gelir.
- ➡️ Dördüncü Adım: Seçenekleri inceleyelim:
- A) Ordunun gücü bu özel durumun temel nedeni değildir. İkilemin kaynağı dış politikadır.
- B) Doğru. Batılı devletlerin (İng-Fr) desteğini almak, onların iç işlerimize müdahalesini meşrulaştıran bir tavizle (Islahat Fermanı'nın antlaşmaya eklenmesi) sonuçlanmıştır. Bu tam bir ikilemdir.
- C) Sorunun odağında ticari ilişkiler yoktur.
- D) Islahat Fermanı bağımsızlık değil, eşitlik ve ıslahaat getirmiştir. Bu seçenek tarihsel gerçeklikle uyuşmaz.
✅ Sonuç olarak, en iyi açıklamayı veren seçenek B şıkkıdır. Çünkü Osmanlı, bir tehdide (Rusya) karşı denge kurmak için diğer güçlerin (İng-Fr) desteğini alırken, bu desteğin bedeli olarak egemenlik hakkından vazgeçmek zorunda kalmıştır.
