Soru:
Bir tarih araştırmacısı, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş dönemine ait yeni bir belge bulmuştur. Bu belgeyi doğrulamak ve güvenilirliğini test etmek için tarih biliminin yöntemine göre hangi aşamaları izlemelidir?
Çözüm:
💡 Tarih biliminde bir kaynağın güvenilirliğini test etmek için belirli bir yöntem izlenir. Bu yöntemi adım adım uygulayalım:
- ➡️ Dış Eleştiri (Kaynak Kritiği): Belgenin fiziksel özellikleri (kağıt, mürekkep, yazı stili) incelenerek orijinalliği ve ait olduğu dönem tespit edilir.
- ➡️ İç Eleştiri (Metin Kritiği): Belgenin içeriği analiz edilir. Anlatılan olayların mantıklı olup olmadığı, yazarın kim olduğu, tarafsızlığı ve dil özellikleri değerlendirilir.
- ➡️ Verileri Sınıflandırma: Belgeden elde edilen bilgiler, konularına göre (siyasi, ekonomik, sosyal) düzenlenir.
- ➡️ Sentez (Birleştirme): Bu belgeden elde edilen yeni bilgiler, o döneme ait diğer güvenilir kaynaklarla karşılaştırılarak genel bir sonuca varılır.
✅ Sonuç olarak, araştırmacı bu dört aşamayı titizlikle uygulayarak belgenin gerçek bir tarihî kaynak olup olmadığını ve ne ölçüde güvenilir olduğunu tespit edebilir.
