Soru:
"Tarihî olaylar tekrarlanamaz ve deney-gözlem yöntemiyle incelenemez." Buna göre, bir tarihçi "Fransız İhtilali'nin toplumsal yapıyı nasıl etkilediğini" araştırırken, aşağıdaki yöntemlerden hangisini kullanmak en uygun olur?
- A) Laboratuvarda kontrollü deneyler yapmak
- B) Olayı oluşturan neden-sonuç ilişkilerini belgelere dayanarak analiz etmek
- C) İhtilal hakkındaki tüm söylentileri olduğu gibi kabul etmek
- D) Sadece ihtilalin askerî sonuçlarına odaklanmak
Çözüm:
💡 Tarih bilimi, geçmişte olup bitmiş ve tekrarlanması mümkün olmayan olayları konu edinir. Bu nedenle doğa bilimlerindeki gibi deney yapılamaz. Tarihçinin temel yöntemi, olaylara ilişkin kanıtları (belgeleri) eleştirel bir bakışla incelemek ve neden-sonuç ilişkileri kurmaktır.
- ➡️ A Seçeneği: ❌ Tarihî bir olay laboratuvarda deneyle test edilemez. Bu nedenle uygun değildir.
- ➡️ B Seçeneği: ✅ Bu, tarih biliminin temel yöntemidir. Belgeleri titizlikle inceleyerek ve neden-sonuç ilişkilerini analiz ederek araştırma yapmak en doğru yoldur.
- ➡️ C Seçeneği: ❌ Tarih, söylentilere değil, kanıtlara ve eleştirel analize dayanır. Her duyulanı kabul etmek bilimsel değildir.
- ➡️ D Seçeneği: ❌ Tarihî bir olayı sadece bir yönüyle incelemek bütüncül bir anlayışa ulaşmayı engeller. Toplumsal etkileri anlamak için siyasi, ekonomik ve kültürel boyutlar da incelenmelidir.
✅ Sonuç: En uygun yöntem, belgelere dayalı neden-sonuç analizi yapmaktır. Doğru cevap B'dir.
