Soru:
Bir tarih öğrencisi, I. Dünya Savaşı'nın nedenlerini araştırmaktadır. Araştırmasında aşağıdaki kaynaklara ulaşmıştır. Bu kaynakları "birincil" ve "ikincil" kaynak olarak sınıflandırınız.
- A) Savaş sırasında İtilaf Devletleri arasında imzalanan gizli anlaşmalar
- B) 2020 yılında bir tarihçinin savaşın ekonomik nedenleri üzerine yazdığı akademik makale
- C) Dönemin Osmanlı padişahına sunulan bir savaş raporu
- D) Savaştan 50 yıl sonra bir gazeteci tarafından yazılan bir savaş anıları kitabı
Çözüm:
💡 Tarih biliminde kaynaklar, olayın geçtiği döneme ait olup olmamalarına göre birincil ve ikincil kaynak olarak ayrılır. Şimdi bu kaynakları inceleyelim:
- ➡️ Birincil Kaynak: Olayın yaşandığı dönemden kalan, doğrudan tanık veya katılımcılar tarafından oluşturulmuş belgelerdir.
- ✅ A Seçeneği: Savaş sırasında imzalanan anlaşmalar birincil kaynaktır.
- ✅ C Seçeneği: Döneme ait bir savaş raporu birincil kaynaktır.
- ➡️ İkincil Kaynak: Olaydan sonra, birincil kaynakları kullanarak olayı analiz eden, yorumlayan eserlerdir.
- ✅ B Seçeneği: 2020'de yazılan akademik makale, birincil kaynakları inceleyerek yazıldığı için ikincil kaynaktır.
- ✅ D Seçeneği: Savaştan 50 yıl sonra yazılan anı kitabı, yazarın yorumlarını ve diğer kaynaklardan derlediği bilgileri içerdiği için ikincil kaynak kabul edilir. (Kişisel anılar bile toplandığı dönemin ürünü olduğundan genellikle bu şekilde değerlendirilir).
✅ Sonuç: Birincil Kaynaklar: A ve C; İkincil Kaynaklar: B ve D'dir.
