Soru:
Aşağıdaki tabloda dört farklı bakteri türünün enerji elde etmek için kullandığı inorganik madde ve bu maddenin oksitlenmesi sonucu oluşan ürün verilmiştir. Buna göre, hangisi veya hangileri kesinlikle kemosentetik ototrof olarak sınıflandırılabilir?
| Bakteri | Kullandığı İnorganik Madde | Oluşan Ürün |
|---|
| I | H₂S | S⁰ (Elementel Kükürt) |
| II | NH₃ | NO₂⁻ |
| III | Fe²⁺ | Fe³⁺ |
| IV | C₂H₅OH (Etanol) | CH₃COOH (Asetik asit) |
Çözüm:
💡 Bir canlının kemosentetik ototrof olabilmesi için iki temel koşulu sağlaması gerekir:
- Enerji kaynağı olarak inorganik bir maddeyi oksitlemesi.
- Bu reaksiyondan elde ettiği enerjiyi, karbondioksit (CO₂) özümse-yerek kendi organik besinini sentezlemede kullanması (ototrof olması).
- ➡️ Bakteri I: Hidrojen sülfür (H₂S) inorganik bir maddedir ve S⁰'a yükseltgenir. Bu bir kemosentez reaksiyonudur. Kemosentetik ototrof olma ihtimali yüksektir.
- ➡️ Bakteri II: Amonyak (NH₃) inorganik bir maddedir ve nitrite (NO₂⁻) yükseltgenir. Bu, nitrifikasyon yapan bakterilerin tipik reaksiyonudur ve bunlar kemosentetik ototroftur. Kesinlikle kemosentetik ototroftur.
- ➡️ Bakteri III: Demir II (Fe²⁺) iyonu inorganik bir maddedir ve Demir III (Fe³⁺) iyonuna yükseltgenir. Demir bakterileri bu şekilde enerji elde eder ve kemosentetik ototrof olabilir. Kemosentetik ototrof olma ihtimali yüksektir.
- ➡️ Bakteri IV: Etanol (C₂H₅OH) organik bir bileşiktir. Enerji kaynağı organik olduğu için bu işlem kemosentez değil, fermantasyondur. Dolayısıyla bu bakteri bir heterotroftur ve kesinlikle kemosentetik ototrof değildir.
✅ Tabloda verilen bilgilere dayanarak, yalnızca I, II ve III numaralı bakteriler kemosentetik ototrof olabilir. Ancak soru "kesinlikle" dediği için, en net ve tipik örnekler olan II ve III kesin cevap olarak verilebilir. I de doğru kabul edilse de, bazı H₂S oksitleyen bakteriler heterotrof olabilir. Bu nüans göz önüne alındığında, en güvenli ve kesin cevap II ve III'tür.
