Soru:
Aşağıdaki cümlelerdeki fiillerin kipini belirleyiniz ve bu kiplerin hangi ana kip grubuna (Haber Kipleri / Dilek Kipleri) ait olduğunu yazınız.
- a) Yarın sınavımız var.
- b) Keşke bu konuyu daha iyi anlasam.
- c) Her sabah kahvaltıdan sonra dişlerini fırçalar.
- d) Lütfen sessiz olun, bebek uyuyor.
Çözüm:
💡 Fiilde kipler, Haber (Bildirme) Kipleri ve Dilek (Tasarlama) Kipleri olmak üzere ikiye ayrılır. Haber kipleri işin, oluşun veya durumun zamanını bildirirken; dilek kipleri ise istek, şart, gereklilik veya emir anlamı taşır.
- ➡️ a) "var" fiili, işin gelecek zamanda yapılacağını bildirdiği için Gelecek Zaman kipine girer. Bu bir Haber Kipi'dir.
- ➡️ b) "anlasam" fiili, işin yapılmasına yönelik bir istek, dilek anlattığı için Dilek-Koşul (Şart) Kipi'ne girer. Bu bir Dilek Kipi'dir.
- ➡️ c) "fırçalar" fiili, işin her zaman yapıldığını (geniş zaman) bildirdiği için Geniş Zaman kipine girer. Bu bir Haber Kipi'dir.
- ➡️ d) "uyuyor" fiili, işin şu anda, konuşma anında devam ettiğini bildirdiği için Şimdiki Zaman kipine girer. Bu bir Haber Kipi'dir.
✅ Sonuç olarak, fiilde kipler temelde Haber Kipleri ve Dilek Kipleri olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
