Soru:
ITER (Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör) projesi, Fransa'da inşa edilmekte olan dünyanın en büyük füzyon deneyidir. ITER'in temel hedefi nedir ve bu hedefe ulaşmak için hangi yöntemi kullanmayı planlamaktadır? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 ITER, temiz ve neredeyse sınırsız bir enerji kaynağı yaratma hayaliyle yola çıkmış uluslararası bir iş birliğidir. Adımlara bakalım:
- ➡️ Temel Hedef: ITER'in nihai ve en önemli hedefi, Güneş'te ve yıldızlarda gerçekleşen füzyon reaksiyonunu Dünya üzerinde kontrollü bir şekilde gerçekleştirerek, net enerji kazancı sağlamaktır. Yani, reaksiyonu başlatmak için harcanan enerjiden çok daha fazlasını üreten, ticari olarak uygulanabilir bir füzyon reaktörünün bilimsel ve teknolojik olarak mümkün olduğunu göstermektir.
- ➡️ Kullanılan Yöntem - Tokamak: ITER, füzyonu gerçekleştirmek için "tokamak" adı verilen bir manyetik hapsetme cihazı kullanır. Bu yöntem şu şekilde işler:
- Hidrojen izotopları olan Döteryum ve Trityumdan oluşan bir plazma, bir vakum odasının içine enjekte edilir.
- Plazma, süper iletken mıknatıslar tarafından oluşturulan güçlü manyetik alanlar sayesinde hapsedilir ve duvarlara değmeden havada asılı kalır.
- Plazma, ısıtılarak 150 milyon °C'nin üzerindeki (Güneş'in çekirdek sıcaklığının 10 katı) sıcaklıklara çıkarılır.
- Bu aşırı sıcaklık ve basınçta, döteryum ve trityum çekirdekleri birleşerek (füzyon) Helyum çekirdekleri, nötronlar ve çok büyük miktarda enerji açığa çıkarır.
✅ Sonuç olarak, ITER'in başarısı, fosil yakıtlara ve nükleer fisyon reaktörlerine bağımlılığı azaltabilecek, atık sorunu çok daha az ve temiz bir enerji çağının kapısını aralayabilir.
