Soru:
Coğrafya öğretmeni Ali Bey, sınıfına getirdiği iki farklı Anadolu haritasını karşılaştırıyor. Birinci haritada sadece büyük şehirler ve nehirler gösterilirken, ikinci haritada şehirlerin yanı sıra ilçeler, küçük göller ve dağ geçitleri de işaretlenmiş durumda. Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur?
- A) Birinci haritanın ölçeği daha küçüktür.
- B) İkinci haritanın kâğıt boyutu daha büyüktür.
- C) İkinci haritanın ölçeği daha büyüktür.
- D) Birinci harita daha geniş bir alanı göstermektedir.
Çözüm:
🔍 Bu soruda, haritalardaki ayrıntı farkından yola çıkarak ölçekleri hakkında kesin bir yargıya varmamız isteniyor.
- ➡️ Birinci Adım: Temel kuralımızı uygulayalım: Daha ayrıntılı harita = Daha büyük ölçekli harita. İkinci harita daha ayrıntılı olduğuna göre, ölçeği daha büyüktür.
- ➡️ İkinci Adım: Seçenekleri tek tek inceleyelim:
- A) Birinci haritanın ölçeği daha küçüktür. -> Bu doğru olabilir ama "kesinlikle" doğru mudur? Ölçeğin küçük olması ayrıntının az olmasıyla uyumludur. Ancak bu bilgiyi diğer seçeneklerle kıyaslamalıyız.
- B) İkinci haritanın kâğıt boyutu daha büyüktür. -> Bu kesin değildir. Aynı kâğıt boyutunda, büyük ölçekli bir harita daha dar bir alanı ayrıntılı gösterir. Kâğıt boyutu hakkında bir bilgi verilmemiş.
- C) İkinci haritanın ölçeği daha büyüktür. -> Bu, birinci adımda vardığımız sonuçla birebir örtüşüyor ve ayrıntıdan yola çıkarak söyleyebileceğimiz kesin bir yargıdır.
- D) Birinci harita daha geniş bir alanı göstermektedir. -> Bu genellikle doğrudur (küçük ölçekli haritalar geniş alan gösterir) ancak kesin değildir. İki harita farklı bölgeleri gösterebilir. Soruda "Anadolu haritası" denmiş, yani aynı coğrafi bölge kastedilmiş olabilir. Bu durumda, aynı bölgeyi gösteren iki haritadan, ayrıntısı az olan (küçük ölçekli) olan, harita üzerinde daha geniş bir çevreyi de gösterebilir. Bu da kesin bir yargı değildir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Ayrıntı miktarından kesin olarak çıkarabileceğimiz tek şey ölçek büyüklüğüdür. Kâğıt boyutu veya gösterilen alanın mutlak genişliği hakkında kesin bir şey söyleyemeyiz.
✅ Sonuç olarak, verilen bilgilere dayanarak kesinlikle söyleyebileceğimiz yargı C) İkinci haritanın ölçeği daha büyüktür. seçeneğidir.
