Soru:
Bir tarih öğrencisi, 16. yüzyıl İstanbul'unda narh defterlerinden elde edilen fiyat verilerini dijital bir veri tabanına aktarmak ve temel bir fiyat trendi analizi yapmak istiyor. Bu süreçte izlemesi gereken adımları sıralayınız.
Çözüm:
💡 Bu, tipik bir veri temizleme ve analiz sürecidir. Tarihsel verilerin dijital ortama aktarılması ve anlamlandırılması adımlarını içerir.
- ➡️ Adım 1 - Veri Dijitalleştirme ve Yapılandırma: Narh defterlerindeki ham veriler (mal adı, birim fiyatı, tarih) bir elektronik tabloya (Excel/Google Sheets) sistematik olarak aktarılır. Sütun başlıkları net bir şekilde tanımlanır.
- ➡️ Adım 2 - Veri Temizleme ve Standardizasyon: Eski ölçü birimleri (okka, kıyye vb.) modern eşdeğerlerine çevrilir. Yazım hataları düzeltilir ve eksik veriler için notlar düşülür. Tarih formatı standart hale getirilir.
- ➡️ Adım 3 - Veri Görselleştirme: Temel bir grafik yazılımı (tablo içindeki grafik aracı veya basit bir istatistik programı) kullanılarak, belirli bir malın (örneğin buğday) yıllara göre fiyat değişimini gösteren bir çizgi grafiği oluşturulur.
- ➡️ Adım 4 - Yorumlama: Grafikteki ani yükseliş ve düşüşler, tarihsel bağlamla (savaş, kıtlık, istikrarlı dönem) ilişkilendirilerek yorumlanır ve hipotezler geliştirilir.
✅ Sonuç olarak, öğrenci ham tarihsel veriyi anlamlı bir zaman serisi görseline dönüştürmüş ve nicel bir analiz yapma imkanı elde etmiştir.
