Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kalıplaşmamış bir söz öbeği kullanılmıştır?
- A) Bu konuda onun da söz hakkı vardır.
- B) İşler yoluna girdi, artık rahat bir nefes aldık.
- C) Müdür bey, göz ucuyla bizi süzdü.
- D) Bu kadar yorgunum ki ayakta duracak halim yok.
Çözüm:
💡 Kalıplaşmamış söz öbekleri, kelimelerin yan yana gelerek yeni ve geçici bir anlam oluşturduğu, deyimleşmemiş ifadelerdir. Adım adım inceleyelim:
- ➡️ A seçeneği: "Söz hakkı" kalıplaşmış bir birleşik isimdir. Kelimeler gerçek anlamlarını yitirip kalıcı bir birlik oluşturmuştur.
- ➡️ B seçeneği: "Rahat bir nefes aldık" ifadesi, kelimelerin gerçek anlamlarıyla (rahatlamak, nefes almak) kurulmuş geçici bir ifadedir. Burada mecaz bir anlam yoktur.
- ➡️ C seçeneği: "Göz ucuyla" bir deyimdir. Kalıplaşmıştır ve kelimeler gerçek anlamından uzaklaşmıştır.
- ➡️ D seçeneği: "Ayakta duracak halim yok" ifadesi bir deyimdir ve kalıplaşmıştır.
✅ Sonuç olarak, kalıplaşmamış söz öbeği B seçeneğinde bulunmaktadır.
