Soru:
Aşağıdaki cümlelerde yer alan söz öbeklerinden hangisi diğerlerinden farklı bir yapıya sahiptir?
- A) Bu konuda senin fikrini almak istiyorum.
- B) Onunla göz göze geldiğimiz an her şeyi anladım.
- C) Proje için yol haritası çizdik.
- D) Müdür, toplantıda saçma sapan fikirler ortaya attı.
Çözüm:
💡 Bu soruda, üçünün kalıplaşmamış, birinin ise kalıplaşmış olduğu bir söz öbeğini bulmamız isteniyor.
- ➡️ A Seçeneği - "Fikrini almak": Bu, "görüşünü sormak, danışmak" anlamında kullanılan, kelimelerin gerçek anlamlarına yakın bir ifadedir. Belirli bir kalıbı yoktur, kalıplaşmamıştır.
- ➡️ B Seçeneği - "Göz göze gelmek": Bu ifade, "birbiriyle bakışmak" anlamına gelen ve dilde kesin bir kalıp haline gelmiş bir deyimdir. "Göz göze" kısmı değiştirilemez. Bu nedenle kalıplaşmıştır.
- ➡️ C Seçeneği - "Yol haritası çizmek": "Bir plan oluşturmak" anlamında kullanılan mecazlı bir ifadedir. "Plan çizmek", "strateji belirlemek" gibi farklı şekillerde de söylenebilir. Bu nedenle kalıplaşmamıştır.
- ➡️ D Seçeneği - "Saçma sapan fikirler": "Saçma sapan" bir ikilemedir ve "fikirler" kelimesiyle bir söz öbeği oluşturur. İkilemeler genellikle kalıplaşmış sayılmaz, anlamı güçlendirmek için kurulurlar. Bu nedenle kalıplaşmamıştır.
✅ Sonuç: A, C ve D seçeneklerindeki ifadeler kalıplaşmamışken, B seçeneğindeki "göz göze gelmek" kalıplaşmış bir deyimdir. Bu nedenle farklı olan, yani kalıplaşmış olan B seçeneğidir.
