Soru:
İki farklı araştırma ekibi, aynı bilimsel problemi çözmek için farklı deney düzenekleri ve yöntemler kullanıyor. Birinci ekip sonuçlarını yayınladıktan sonra, ikinci ekip bu sonuçları kendi düzeneğinde test ediyor ve farklı sonuçlar elde ediyor. Bu süreç, bilimin hangi temel özelliğini vurgulamaktadır?
- A) Subjektiflik
- B) Tekrarlanabilirlik ve Doğrulanabilirlik
- C) Değişmezlik
- D) Kesinlik
Çözüm:
💡 Bu senaryo, bilimsel yöntemin kalite kontrol mekanizmalarından birini sorguluyor. Gelişimi inceleyelim:
- ➡️ İlk Adım - Süreci Tanımlama: Bir çalışmanın sonuçları, başka araştırmacılar tarafından aynı veya benzer yöntemlerle tekrarlandığında güvenilirliği test edilir. Buna "tekrarlanabilirlik" denir.
- ➡️ İkinci Adım - Kavramları Ayırt Etme: A seçeneği (Subjektiflik) bilimin ideal olarak kaçındığı bir durumdur. C ve D seçenekleri ise bilimin statik ve mutlak olduğu yanılgısını taşır, oysa bilim dinamiktir.
- ➡️ Üçüncü Adım - Sonucu Yorumlama: İkinci ekibin farklı sonuçlar bulması, bir çelişki değil, bir fırsattır. Bu durum, hipotezin yeniden gözden geçirilmesine, deney koşullarının iyileştirilmesine veya yeni değişkenlerin keşfedilmesine yol açar. Bu, bilimin kendi kendini düzelten bir sistem olduğunu gösterir.
✅ Sonuç: Doğru cevap B seçeneğidir. Tekrarlanabilirlik ve doğrulanabilirlik, bilimsel bilginin güvenilirliğini sağlayan temel taşlardandır.
