Soru:
Bir öğrenci, Kurtuluş Savaşı yıllarında yaşananları anlamak için farklı kaynaklar incelemektedir. Aşağıdaki kaynak çiftlerinden hangisinin her ikisi de birinci elden kaynak kategorisine girer?
- A) Mustafa Kemal Atatürk'ün Nutuk eseri - TBMM'nin 1921 tarihli oturum tutanakları
- B) Savaşa katılan bir askerin 1970'te yazdığı hatırat - Tarihçi yazar Turgut Özakman'ın Şu Çılgın Türkler kitabı
- C) 1998 yapımı Cumhuriyet filmi - Lise tarih ders kitabındaki Kurtuluş Savaşı ünitesi
- D) Savaş döneminde çekilmiş bir fotoğraf - 2023'te yayımlanan popüler bir tarih dergisi
Çözüm:
💡 Bu soruda, iki kaynağın da birinci elden olması istenmektedir. Yani her ikisi de olayın çağdaşı olmalı ve doğrudan tanıklık etmelidir.
- ➡️ A seçeneği: Nutuk, Atatürk'ün kendi sözleri ve deneyimleridir. TBMM tutanakları ise o günkü oturumların resmi kayıtlarıdır. İkisi de dönemin birincil kaynaklarıdır. ✔️
- ➡️ B seçeneği: Askerin hatıratı birinci elden olabilir ancak 1970'te yazılmışsa, olaydan 50 yıl sonra kaleme alınmış demektir ve hafıza hataları içerebilir. Turgut Özakman'ın kitabı ise tamamen ikinci elden bir romandır. ❌
- ➡️ C seçeneği: Film ve ders kitabı, olaylardan çok sonra hazırlanmış, yorum içeren ikinci elden kaynaklardır. ❌
- ➡️ D seçeneği: Savaş döneminde çekilmiş fotoğraf birinci eldendir. Ancak 2023'teki dergi, ikinci elden bir yayındır. ❌
✅ Sonuç: Her iki kaynak da olayın yaşandığı döneme ait olduğu için doğru cevap A seçeneğidir.
