Soru:
Bir tarihçi, Kurtuluş Savaşı yıllarında Ankara'da yaşananları araştırmaktadır. Araştırması sırasında aşağıdaki kaynaklara ulaşmıştır:
- Mustafa Kemal Atatürk'ün Nutuk adlı eseri
- Dönemin Ankara gazetelerinde çıkmış bir haber
- TBMM tutanaklarının orijinal baskısı
- Yakın dönemde bir yazar tarafından kaleme alınmış "Ankara'nın Başkent Oluşu" adlı popüler tarih kitabı
Bu kaynaklardan hangi ikisi, araştırmacının ikinci elden kaynak kullanarak çalıştığını gösterir?
Çözüm:
💡 Bu soruda, birinci ve ikinci elden kaynakları bir arada görüp ayırt etmemiz isteniyor. Nutuk, olayların bizzat içinde bulunan bir lider tarafından yazılmış olsa da, olaylardan sonra kaleme alınmış bir anı ve yorum kitabıdır. Bu nüans önemlidir.
- ➡️ I. Nutuk: Atatürk'ün kendi perspektifinden yazılmış olsa da, olaylar gerçekleştikten sonraki bir tarihte yazılmıştır ve olayları yorumlayan, bir anlatı sunan bir eserdir. Bu nedenle genellikle ikinci elden kaynak olarak sınıflandırılır.
- ➡️ II. Dönemin gazetesi: Olayların olduğu gün veya ertesi gün basılmıştır. O dönemin koşullarını ve kamuoyunu doğrudan yansıtır. Bu nedenle birinci elden kaynaktır.
- ➡️ III. TBMM tutanakları: Meclis oturumlarının kelimesi kelimesine, olduğu gibi yazıya geçirilmiş halidir. Orijinal belgedir. Bu nedenle birinci elden kaynaktır.
- ➡️ IV. Popüler tarih kitabı: Açıkça diğer kaynaklardan (birinci ve ikinci elden) yararlanılarak yazılmış, yorum içeren bir eserdir. Bu nedenle ikinci elden kaynaktır.
✅ Sonuç olarak, I ve IV numaralı kaynaklar ikinci elden kaynaklardır.
