Soru:
Bir öğrenci, "Sanayi Devrimi'nin İngiltere'deki İşçi Sınıfına Etkileri" konulu bir makale yazmaktadır. Makalesinde aşağıdaki ifadeleri ve kaynakları kullanmıştır:
- "19. yüzyıl fabrika işçilerinin günlük ortalama çalışma süresi 14 saatti." (Kaynak: Fabrika denetçilerinin hazırladığı resmi raporlar)
- "Sanayi Devrimi, geleneksel aile yapısını derinden sarsmıştır." (Kaynak: Günümüzde bir sosyolog tarafından yazılmış bilimsel bir makale)
Bu iki ifade ve kullanılan kaynaklar düşünüldüğünde, hangi ifade ikinci elden bir kaynaktan alınmıştır ve neden?
Çözüm:
💡 Bu soruda, bilginin doğrudan mı yoksa yorumlanmış mı olduğuna bakmamız gerekiyor.
- ➡️ Birinci İfade: "19. yüzyıl fabrika işçilerinin günlük ortalama çalışma süresi 14 saatti." Bu, ölçülebilir ve somut bir istatistiki veridir.
- ➡️ Birinci İfadenin Kaynağı: "Fabrika denetçilerinin hazırladığı resmi raporlar". Bu raporlar, o dönemde yapılan doğrudan gözlem ve denetimlerin sonucunda oluşturulmuştur. Bu nedenle bu ifade birinci elden bir kaynaktan alınmıştır.
- ➡️ İkinci İfade: "Sanayi Devrimi, geleneksel aile yapısını derinden sarsmıştır." Bu, olguya ilişkin bir yorum, analiz ve çıkarım içermektedir. Somut bir veriden ziyade bir sonuçtur.
- ➡️ İkinci İfadenin Kaynağı: "Günümüzde bir sosyolog tarafından yazılmış bilimsel bir makale". Sosyolog, birinci elden kaynakları (mektuplar, raporlar, günlükler vb.) inceleyip analiz ederek bu sonuca ulaşmıştır. Bu nedenle bu ifade ikinci elden bir kaynaktan alınmıştır.
✅ Sonuç: İkinci ifade ("Sanayi Devrimi, geleneksel aile yapısını derinden sarsmıştır.") ikinci elden bir kaynaktan alınmıştır çünkü birincil verilerin analizine ve yorumuna dayanan bir çıkarım içermektedir.
