Soru:
Bir öğrenci, Kurtuluş Savaşı yıllarını araştırmaktadır. Aşağıdaki kaynaklardan hangisi hem "yazılı kaynak" hem de "birincil kaynak" özelliği taşır?
A) 2020 yılında yayımlanmış bir "Atatürk'ün Liderlik Sırları" kitabı
B) 1923 tarihli, Lozan Antlaşması'nın orijinal imzalı metni
C) 1950'lerde çekilmiş bir "Atatürk'ü Anma" belgeseli
D) Ankara Etnografya Müzesi'nde sergilenen, Atatürk'e ait bir ceket
Çözüm:
💡 Soruda istenen, kaynağın hem "yazılı" (metin içermesi) hem de "birincil" (olayın çağdaşı, ilk elden olması) olmasıdır. Seçenekleri tek tek inceleyelim.
- ➡️ A Seçeneği: 2020'de yazılmış bir kitap, yazılı kaynaktır ancak olaylardan çok sonra yazıldığı için ikincil kaynaktır.
- ➡️ B Seçeneği: 1923 tarihli Lozan Antlaşması'nın orijinal metni, hem bir metin olduğu için yazılı kaynak, hem de antlaşmanın imzalandığı dönemden kaldığı ve doğrudan tarihî olayın kendisini oluşturduğu için birincil kaynaktır. ✅
- ➡️ C Seçeneği: 1950'lerde çekilmiş bir belgesel, görsel-işitsel bir kaynaktır ve olaylardan sonra üretildiği için ikincil kaynaktır.
- ➡️ D Seçeneği: Atatürk'ün ceketi, yazılı olmayan, maddi bir kalıntı (yazısız kaynak) olmasına rağmen birincil kaynaktır. Ancak "yazılı kaynak" değildir.
✅ Doğru cevap, her iki koşulu da sağlayan B seçeneğidir.
