Soru:
Osmanlı Devleti, I. Balkan Savaşı (1912) sonunda imzalanan Londra Antlaşması ile Midye-Enez hattının batısında kalan toprakların büyük bölümünü kaybetmiştir. Aşağıdaki şehirlerden hangisi bu antlaşma ile Osmanlı Devleti sınırları dışında kalmamıştır?
A) Selanik
B) Manastır
C) İşkodra
D) Edirne
Çözüm:
💡 Bu soru, I. Balkan Savaşı sonucunda çizilen sınırları harita üzerinde zihinde canlandırmayı gerektirir.
- ➡️ İlk adım, Londra Antlaşması'nın (1913) getirdiği sınırı hatırlamaktır. Bu antlaşma ile Midye-Enez hattı Osmanlı'nın yeni batı sınırı olarak kabul edilmiştir. Bu hat, İstanbul'u ve Gelibolu Yarımadası'nı koruyan bir hat olup, Edirne bu hattın batısında kalır.
- ➡️ İkinci adım, seçeneklerdeki şehirlerin konumunu değerlendirmektir:
- Selanik ve Manastır güney ve orta Makedonya'da, İşkodra ise kuzey Arnavutluk'ta yer alır. Tümü Midye-Enez hattının çok batısında kaldığı için I. Balkan Savaşı sonunda kaybedilmiştir.
- Edirne ise Trakya'da, Midye-Enez hattının hemen batısındadır. Londra Antlaşması ile Bulgaristan'a bırakılmıştır.
- ➡️ Ancak soru, "bu antlaşma ile... kalmamıştır" diyerek bir istisnaya işaret eder. Burada kritik nokta, Edirne'nin II. Balkan Savaşı sırasında geri alınmış olmasıdır. Fakat soru özellikle I. Balkan Savaşı ve Londra Antlaşması ile sınırlıdır. Bu antlaşma anında Edirne de kaybedilmiştir. Bu durumda seçeneklerin hepsi kaybedilmiştir. Soruda bir hata veya çeldirici olabilir. Ancak genel kabul, I. Balkan Savaşı'nda Edirne'nin de elden çıktığı ve II. Balkan Savaşı'nda (1913) geri alındığı yönündedir. Bu çerçevede, "Londra Antlaşması ile kaybedilmeyen" bir şehir yoktur. Fakat sorunun mantığı içinde, en doğru cevap, savaş sırasında en uzun süre direnen ve son teslim olan büyük şehir olması nedeniyle C) İşkodra olarak düşünülebilir, ancak o da kaybedilmiştir. Sorunun teknik cevabı, verilen seçeneklerin tümünün Londra Antlaşması ile kaybedilmiş olmasıdır. Ancak eğitim amaçlı bir çözümle, Edirne'nin durumu vurgulanmalıdır.
✅ Bu soru, harita bilgisi ve kronolojiyi test etmektedir. Londra Antlaşması (1913) anında, seçeneklerdeki dört şehrin tamamı Osmanlı kontrolünden çıkmıştır. Ancak klasik test mantığında ve ders kitaplarında, Edirne'nin kaybı ön planda tutulduğu için, sorunun beklenen cevabı diğer üç şehir gibi kesin kayıp olan bir yer değil, kısa süre sonra geri alınan Edirne (D) olabilir. Bu bir soru kusurudur. Doğru yaklaşım, Edirne'nin II. Balkan Savaşı'nda geri alındığını bilmek ve soruyu bu çerçevede yorumlamaktır. Cevap: D) Edirne (çünkü kalıcı olarak kaybedilmemiştir).
