Soru:
Osmanlı Devleti, 20. yüzyıl başlarında Balkanlar'daki milliyetçi ayaklanmaları kontrol altına almak ve imparatorluğu dağılmaktan kurtarmak amacıyla bazı ideolojiler geliştirmiştir. Aşağıdaki ideolojilerden hangisi, farklı etnik grupları Osmanlı vatandaşlığı çatısı altında birleştirmeyi hedeflemiştir?
- A) Osmanlıcılık
- B) İslamcılık (Ümmetçilik)
- C) Türkçülük
- D) Batıcılık
Çözüm:
💡 Sorunun çözümü, verilen ideolojilerin temel hedef ve kapsamlarını iyi anlamaktan geçer. Her birinin "birleştirici" unsur olarak neyi öne çıkardığına bakmalıyız.
- ➡️ Adım 1: Osmanlıcılık fikri, Tanzimat ve I. Meşrutiyet dönemlerinde güç kazanmıştır. Amacı, din, dil ve etnik köken farkı gözetmeksizin tüm tebaayı eşit Osmanlı vatandaşı yaparak imparatorluğu bir arada tutmaktır.
- ➡️ Adım 2: İslamcılık, özellikle II. Abdülhamid döneminde öne çıkmış, imparatorluktaki Müslüman halkları (Türk, Arap, Kürt, Arnavut vb.) din birliği etrafında kenetlemeyi amaçlamıştır.
- ➡️ Adım 3: Türkçülük ise, temel birleştirici unsur olarak Türk kimliğini ve dilini görür. Diğer etnik grupları değil, Türkleri merkeze alan bir anlayıştır.
- ➡️ Adım 4: Batıcılık ise bir kurtuluş reçetesi olarak Batı'nın bilim, teknoloji ve yönetim modellerini benimsemeyi önerir, ancak doğrudan bir "birleştirici kimlik" tanımlamaz.
✅ Sonuç: Farklı etnik grupları "Osmanlı vatandaşlığı" çatısı altında birleştirmeyi hedefleyen, yani etnik-dini ayrım yapmayan ideoloji A) Osmanlıcılık'tır.
