Soru:
1908'de Bulgaristan'ın bağımsızlığını ilan etmesi ve Avusturya-Macaristan'ın Bosna-Hersek'i ilhak etmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nda hangi fikir akımının büyük ölçüde iflas ettiğinin göstergesi olarak yorumlanmıştır? Bu olaylar karşısında İttihat ve Terakki Cemiyeti içinde daha da güçlenen akım ne olmuştur?
Çözüm:
💡 Bu soru, belirli tarihsel olayların Osmanlı siyasi düşüncesi üzerindeki somut etkisini anlamayı gerektirir. Hangi olayın hangi fikri çürüttüğüne ve bunun yerine neyin geldiğine odaklanmalıyız.
- ➡️ Adım 1: 1908'de II. Meşrutiyet ilan edilmiş ve yönetime gelen İttihat ve Terakki, başlangıçta Osmanlıcılık fikrine bel bağlamıştı. Amaç, tüm unsurları mecliste temsil ederek imparatorluğu kurtarmaktı.
- ➡️ Adım 2: Ancak aynı yıl, bir Hıristiyan Balkan devleti olan Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti ve bir Avrupa devleti olan Avusturya-Macaristan, Müslüman ve Slav nüfusun yoğun olduğu Bosna-Hersek'i topraklarına kattı.
- ➡️ Adım 3: Bu iki darbe, gayrimüslim ve hatta bazı Müslüman unsurların artık "Osmanlı vatandaşlığı" fikrine bağlı kalmadığını veya bu fikrin dış müdahalelere karşı etkisiz olduğunu açıkça gösterdi. Bu durum Osmanlıcılık fikrinin pratikte başarısız olduğu anlamına geliyordu.
- ➡️ Adım 4: Bu hayal kırıklığının ardından, İttihat ve Terakki yöneticileri ve aydınlar arasında, devletin asıl dayanağının Türk unsuru olduğu fikri ağırlık kazandı. Bu da Türkçülük (Ulusçuluk) akımının siyasette daha fazla benimsenmesine yol açtı.
✅ Sonuç: Bu olaylar Osmanlıcılık akımının iflasının göstergesidir ve bunun sonucunda İttihat ve Terakki içinde Türkçülük akımı güçlenmiştir.
