Soru:
Birinci Dünya Savaşı sonunda imzalanan ve Osmanlı İmparatorluğu'nu fiilen sona erdiren antlaşma olan Sevr Antlaşması'nın (1920) maddelerini analiz ederek, bu antlaşmanın Türk milleti üzerinde yarattığı temel tepkiyi ve bu tepkinin sonuçlarını açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için önce Sevr Antlaşması'nın içeriğini (tahlilini) anlamalı, ardından bu içeriğin neden olduğu psikolojik ve siyasi tepkiyi yorumlamalıyız.
- ➡️ Birinci Adım - Antlaşma Maddelerinin Tahlili: Sevr Antlaşması, Osmanlı Devleti'ne;
- Anadolu'yu işgalci güçler arasında paylaştıran sınırlar çizmiştir.
- Ordunun büyük ölçüde dağıtılmasını ve silah altında sadece çok sınırlı bir güç bulundurulmasını emretmiştir.
- Boğazlar üzerinde Türk egemenliğini kaldıran bir komisyon kurulmasını öngörmüştür.
- Ağır mali ve ekonomik yükümlülükler getirmiştir.
Bu maddeler, Osmanlı Devleti'ni bağımsız bir devlet olmaktan çıkarıp, tamamen sömürge durumuna getiriyordu.
- ➡️ İkinci Adım - Tepkinin Doğası: Bu kadar ağır şartlar, Türk milleti ve onun temsilcileri (özellikle Mustafa Kemal ve arkadaşları) tarafından "kabul edilemez" ve "ölüm fermanı" olarak görüldü. Bu, ulusal egemenlik ve tam bağımsızlık fikirlerine doğrudan bir tehditti.
- ➡️ Üçüncü Adım - Tepkinin Sonuçları: Bu tepki, daha önceden başlamış olan Milli Mücadele hareketini meşrulaştırdı ve güçlendirdi. Halk, "ya istiklal ya ölüm" parolası etrafında kenetlendi. Sevr, Ankara'daki TBMM Hükümeti tarafından tanınmadı ve antlaşmayı imzalayan İstanbul Hükümeti meşruiyetini yitirdi. Nihayetinde, Kurtuluş Savaşı zaferle sonuçlanınca, Sevr Antlaşması'nın yerini, Türkiye'nin bağımsız bir devlet olarak tanındığı Lozan Antlaşması aldı.
✅ Sonuç: Sevr Antlaşması'nın tahlili, onun Türk milletinde bir direniş ve var olma iradesi yarattığını ve bu iradenin Milli Mücadele'nin başarısındaki en önemli psikolojik etkenlerden biri olduğunu gösterir.
