Soru:
Osmanlı Devleti'nde "Islahat Fermanı"nın (1856) ilan edilmesinde aşağıdaki faktörlerden hangisinin etkisi daha azdır?
- A) Osmanlı tebaası içindeki Müslüman olmayan halkın hak talepleri
- B) Avrupa devletlerinin Osmanlı'nın iç işlerine müdahale etme isteği
- C) Coğrafi Keşifler'in Osmanlı ekonomisi üzerindeki olumsuz etkileri
- D) Kırım Savaşı sırasında İngiltere ve Fransa'nın Osmanlı'yı destekleme koşulları
Çözüm:
💡 Bu soruda tarihsel bir belgeyi (Islahat Fermanı) tahlil ederken, onun ortaya çıkış nedenlerini ve bu nedenlerin etki derecelerini analiz etmemiz gerekiyor. Tahlil, kronolojik bağlamı doğru kurmayı gerektirir.
- ➡️ Adım 1: Islahat Fermanı'nın Tarihsel Bağlamını Anlama
Islahat Fermanı, 1856 yılında, Tanzimat'ın devamı ve özellikle Kırım Savaşı (1853-1856) sonrasında ilan edilmiştir. Amacı, azınlıklara yeni haklar vererek devleti dağılmaktan kurtarmak ve Batılı devletlerin desteğini sağlamaktır.
- ➡️ Adım 2: Seçenekleri Kronolojik ve Nedensel Açıdan İnceleme
A) Azınlık hak talepleri: Fermanın iç dinamiği ve temel gerekçelerinden biridir. Etkilidir.
B) Avrupa müdahalesi: Osmanlı'yı reform yapmaya zorlayan dış baskının ta kendisidir. Doğrudan etkilidir.
C) Coğrafi Keşifler: 15. ve 16. yüzyıllarda gerçekleşmiştir. Islahat Fermanı'ndan yaklaşık 300 yıl öncesine ait bir olayın doğrudan ve birincil bir nedeni olarak gösterilmesi zayıf bir bağlantıdır.
D) Kırım Savaşı koşulları: Savaş sırasında alınan dış destek, fermanın ilanında en önemli ve doğrudan tetikleyici dış etkendir. Çok etkilidir.
✅ Sonuç olarak, tarihsel çözümleme yapıldığında, kronolojik olarak çok uzak ve dolaylı bir nedensellik içeren C seçeneğinin etkisi daha azdır.
