Soru:
Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yere, fiili şart birleşik zamanı ile çekecek şekilde uygun şahıs ekini getiriniz.
"Eğer zamanın olursa, seninle fuara gider______."
Çözüm:
💡 Öncelikle fiilin hangi birleşik zamanla çekimleneceğini belirleyip, sonra şahıs ekini bulmalıyız.
- ➡️ Birinci adım: Fiilin çekimini analiz edelim. Fiil kökü "git-" ve "-er" geniş zaman ekidir. Cümlenin ilk kısmı "zamanın olursa" şart anlamı taşıdığı için, ikinci cümlecikteki fiile şart anlamı katmamız gerekiyor. Bu nedenle fiil, geniş zamanın şartı ile çekimlenmelidir: giderse.
- ➡️ İkinci adım: Fiili birleşik zamanla yazalım: git + e + r + se -> gider-se.
- ➡️ Üçüncü adım: Şahıs ekini bulalım. "Giderse" fiili, 3. tekil şahıs için zaten doğru çekimlidir çünkü 3. tekil şahısta genellikle şahıs eki kullanılmaz. Cümlede "seninle" ifadesi geçse de, asıl öznenin "sen" olduğu anlaşılır. Ancak, "giderse" fiili 3. tekil şahsa göre çekimlendiğinde cümle "Eğer zamanın olursa, (o) seninle fuara gider." anlamına gelir ki bu da doğrudur. Eğer özneyi "sen" yapmak isteseydik, "gidersen" (git-e-r-se-n) şeklinde 2. tekil şahıs eki getirmemiz gerekirdi. Soru kökü "zamanın olursa" ifadesiyle 2. tekil şahsa işaret ettiği için en uygun cevap "gidersen" olacaktır.
✅ Sonuç: Boşluğa gelmesi gereken ek, 2. tekil şahıs eki "-n"dir. Fiilin tam hali: gidersen. Cümlenin anlamı: "Eğer zamanın olursa, seninle fuara gidersen."
