Soru:
"Gelseydin" fiilinin birleşik zamanını analiz ediniz. Bu fiil hangi zamanın şartıdır? Fiili oluşturan yapıları (kök, ekler) adım adım yazınız.
Çözüm:
💡 Bir fiilin hangi zamanın şartı olduğunu bulmak için, "-se/-sa" ekinden önceki zaman ekine bakarız.
- ➡️ Fiilimiz: gel-se-ydi-n
- ➡️ 1. Adım: Fiil Kökü: gel-
- ➡️ 2. Adım: İlk Ek: -se (şart eki). Ancak bu, birleşik zaman değil, basit çekimdir. Birleşik zaman için bir BASİT ZAMAN eki ve onun üzerine şart eki gelmelidir.
- ➡️ 3. Adım: Asıl analiz: Fiil aslında gel-ir-se-ydi-n şeklinde düşünülebilir ama burada farklı bir yapı var. "Gelseydin", Dilek-Şart Kipinin Hikâyesidir. Yapı: gel-se-(y)di-n. Burada "-se" dilek-şart kipidir, "-ydi" ise hikâye birleşik zaman ekidir. Yani bu örnek, şart birleşik zamanı değil, dilek-şart kipinin hikâye birleşik zamanıdır.
- ➡️ 4. Adım: Şart birleşik zamanı için doğru bir örnek: "Geliyorsan" (gel-iyor-sa-n). Burada "-iyor" (şimdiki zaman) + "-sa" (şart) vardır.
✅ "Gelseydin" fiili, şart birleşik zamanlı bir fiil değildir. Dilek-şart kipinin hikâye birleşik zamanı ile çekimlenmiştir. Şart birleşik zamanına örnek: "gel-i.yor-sa", "gel-miş-se", "gel-ecek-se".
