Soru:
2017 KPSS Türkçe sorusu: Aşağıdaki cümlelerin hangisi bağlı bir cümledir?
- A) Eve geldi, hemen ders çalışmaya başladı.
- B) Ya bu deveyi güdersin ya bu diyardan gidersin.
- C) Oraya gidip de onu görmemek olmaz.
- D) Soruyu çözdü; ancak emin değildi.
- E> Çok yorgun olduğu için erkenden uyudu.
Çözüm:
💡 Bağlı Cümle, birden fazla yargının (bağımsız cümlenin) bir bağlaçla (ve, veya, ya da, ama, fakat, lakin, çünkü, ne...ne...) birleştirilmesiyle oluşur.
- ➡️ A seçeneği: "Eve geldi, hemen ders çalışmaya başladı." -> Virgülle bağlanmış, bağlaç yok. Sıralı Cümle.
- ➡️ B seçeneği: "Ya bu deveyi güdersin ya bu diyardan gidersin." -> İki yargı "ya...ya" bağlacı ile birleştirilmiş. Bağlı Cümle.
- ➡️ C seçeneği: "Oraya gidip de onu görmemek olmaz." -> Tek yüklem ("olmaz") var. Basit Cümle ("gidip" ve "görmemek" fiilimsidir, yargı bildirmez).
- ➡️ D seçeneği: "Soruyu çözdü; ancak emin değildi." -> Noktalı virgül ve "ancak" bağlacı var gibi görünse de, Türkçede noktalama ile ayrılan cümleler genelde sıralı sayılır. Ancak burada "ancak" bir bağlaçtır. KPSS mantığında bu tür cümleler genellikle "bağlı" değil, "sıralı" kabul edilir. Kesin bağlı cümle için bağlaç cümleleri doğrudan birleştirmeli.
- ➡️ E seçeneği: "Çok yorgun olduğu için erkenden uyudu." -> "yorgun olduğu" bir yan cümleciktir (fiilimsi). Tek bir yargı var. Basit Cümle.
✅ Sonuç: İki bağımsız yargı ("güdersin" ve "gidersin") "ya...ya" bağlacı ile doğrudan birleştirildiği için doğru cevap B seçeneğidir.
