Soru:
Aşağıdaki cümlede bulunan anlatım bozukluğunu düzeltiniz. Bozukluğun "eylemsi eksikliği" olduğunu belirtiniz.
"Sabahları erken kalkmak, kahvaltıyı hazırlamak ve işe vaktinde varış onun için çok önemliydi."
Çözüm:
💡 Bu cümlede, paralel yapıdaki sıralamada son ögede fiilimsi eksikliği vardır. İlk iki eylem mastar (-mek) ile ifade edilirken, son eylem bir isim olarak bırakılmıştır.
- ➡️ İlk adım: Cümlenin yüklemine bağlanan ögeleri listeleyelim: "kalkmak", "hazırlamak", "varış".
- ➡️ İkinci adım: İlk iki öge "-mak" mastar eki almış fiillerdir (eylemsi). Son öge "varış" ise bir isim-fiildir ancak burada mastar ekiyle (-mek) uyumlu değildir. Cümle, "işe vaktinde varış onun için önemliydi" şeklinde okunduğunda anlam kayması olmaz ama sıralı yapı içinde fiilimsi türü tutarsızlığı (eylemsi eksikliği) vardır.
- ➡️ Üçüncü adım: Anlatım bozukluğunu gidermek için son ögeyi de diğerleriyle aynı yapıya (mastar) getirmeliyiz. "varış" yerine "varmak" mastarını kullanırız.
✅ Doğru Cümle: "Sabahları erken kalkmak, kahvaltıyı hazırlamak ve işe vaktinde varmak onun için çok önemliydi."
