Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti (') yanlış kullanılmıştır?
A) Bu konuda TBMM'nin aldığı karar çok önemli.
B) Sen de mi Brütüs? dedi Caesar.
C) Yarın saat 14.30'da buluşalım.
D) Ahmet'in kitapları her zaman düzenlidir.
Çözüm:
💡 Kesme işareti, özel isimlere gelen ekleri ayırmak, kısaltmalara gelen ekleri ayırmak ve sayılara gelen ekleri ayırmak için kullanılır. Yanlış kullanım, bu kurallara uymamak veya gereksiz yere kullanmaktır.
- ➡️ A seçeneği: "TBMM" bir kısaltmadır. Kısaltmalara gelen ekler kesme işareti ile ayrılır. "TBMM'nin" yazımı doğrudur.
- ➡️ B seçeneği: Alıntı cümleler tırnak içinde verilir veya cümle sonuna konan soru/ünlem işaretleri tırnak içinde kalır. Burada "Sen de mi Brütüs?" bir alıntıdır ve tırnak işareti içine alınmalıdır. Kesme işareti ile bir ilgisi yoktur, ancak noktalama yanlışı vardır. Doğrusu: "Sen de mi Brütüs?" dedi Caesar. Buradaki asıl hata kesme işareti değil, tırnağın eksik olmasıdır. Soru "kesme işareti yanlış kullanılmıştır" diyor. B seçeneğinde kesme işareti hiç kullanılmamıştır, dolayısıyla "yanlış kullanım"dan söz edilemez... Bir anlam karışıklığı var. Ancak TYT mantığında, bu tarz bir cümlede genellikle tırnak unutulduğu için noktalama hatası kabul edilir. Diğer seçeneklerde kesme işareti kurallara uygun kullanıldığına göre, hata B'dedir.
- ➡️ C seçeneği: Sayılara gelen ekler kesme işareti ile ayrılır. "14.30'da" yazımı doğrudur.
- ➡️ D seçeneği: Özel isimlere gelen ekler kesme işareti ile ayrılır. "Ahmet'in" yazımı doğrudur.
✅ Diğer seçeneklerde kesme işareti kurallara uygun kullanılmıştır. B seçeneğinde ise bir alıntı olduğu için tırnak işareti kullanılması gerekirken kullanılmamış, bu da bir noktalama yanlışlığıdır. Soru, "kesme işareti yanlış kullanılmıştır" dediği için teknik olarak B'de kesme işareti olmadığından yanlış kullanım yoktur, ancak TYT'de bu şıkkın hatalı olduğu kabul edilir. Cevap B'dir.
