Soru:
"Şehrin eski sokak lambaları" tamlaması ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
- Bu tamlamadaki asıl (temel) tamlama nedir?
- Bu asıl tamlamanın tamlayanı nedir ve kendi içinde hangi tür tamlamadır?
Çözüm:
💡 Karmaşık (iç içe) tamlamaları çözümlerken, önce ana yapıyı (hangi iki unsurun birbiriyle doğrudan ilişkili olduğunu) bulmalıyız.
- ➡️ a) Asıl tamlamayı bulmak: En anlamlı ve temel bağ "Şehrin" ile "lambaları" arasındadır. "Neyin lambaları?" → "Şehrin lambaları". Bu bir belirtili isim tamlamasıdır (Tamlayan: -in, Tamlanan: -ı). Yani asıl tamlama: Şehrin lambaları'dır.
- ➡️ b) Tamlayanı ve türünü incelemek: Asıl tamlamanın tamlayanı "Şehrin"dir. Tamlananı ise "eski sokak lambaları" ifadesidir. Şimdi bu "eski sokak lambaları" ifadesini inceleyelim. "Eski", "sokak" ismini niteler ("nasıl sokak?"). Yani "eski sokak" bir sıfat tamlamasıdır. Bu sıfat tamlaması, "lambaları" ismini niteler ("ne lambaları?"). Yani "eski sokak / lambaları" bir belirtisiz isim tamlamasıdır.
✅ Sonuçlar:
a) Asıl tamlama: Şehrin lambaları (Belirtili isim tamlaması)
b) Bu asıl tamlamanın tamlayanı: Şehrin. Tamlananı ise kendi içinde "eski sokak / lambaları" şeklinde bir belirtisiz isim tamlamasıdır. Ayrıca bu belirtisiz isim tamlamasının tamlayanı ("eski sokak") da bir sıfat tamlamasıdır.
