Soru:
Aşağıdaki cümlede geçen tüm tamlamaları bularak türlerini yazınız.
"Dedemin eski ceketinin altın düğmeleri kaybolmuş."
Çözüm:
💡 Bu tür sorularda cümleyi sırayla tarayarak tüm tamlama ihtimallerini kontrol etmeliyiz.
- ➡️ İlk tarama: "Dedemin eski ceketinin" ifadesi. "Dedemin ceketinin" şeklinde bir belirtili isim tamlaması vardır. Araya "eski" sıfatı girmiştir. Yani: Dedemin ceketinin → İki unsur da ek aldığı için Belirtili İsim Tamlaması.
- ➡️ İkinci tarama: "eski ceketinin" ifadesi. "Eski", "ceketinin" ismini niteler. "Nasıl ceket?" → "Eski ceket". Bu bir Sıfat Tamlaması'dır. Bu tamlama, yukarıdaki isim tamlamasının bir parçasıdır.
- ➡️ Üçüncü tarama: "altın düğmeleri" ifadesi. "Altın", "düğmeleri" ismini niteler. "Ne düğmeleri?" → "Altın düğmeleri". Tamlayan ek almadığı (-Ø), tamlanan iyelik eki aldığı (-i) için bu bir Belirtisiz İsim Tamlaması'dır.
- ➡️ Dördüncü tarama: Tüm cümleye baktığımızda "Dedemin eski ceketinin altın düğmeleri" büyük bir tamlama grubudur. En sonda yüklem ("kaybolmuş") ile bağlanan asıl isim "düğmeleri"dir. "Neyin düğmeleri?" → "Dedemin eski ceketinin düğmeleri". Bu da zincirleme bir Belirtili İsim Tamlaması'dır.
✅ Sonuç: Cümledeki tamlamalar ve türleri:
1. Dedemin ceketinin → Belirtili İsim Tamlaması (Zincirleme)
2. eski ceket → Sıfat Tamlaması
3. altın düğmeleri → Belirtisiz İsim Tamlaması
4. Dedemin eski ceketinin düğmeleri → Belirtili İsim Tamlaması (Ana Tamlama)
