Soru:
"Araba____ın rengi kırmızı____ı." cümlesindeki iki boşluğa sırasıyla hangi kaynaştırma harfleri getirilmelidir? Çözümünüzü adım adım gösteriniz.
Çözüm:
💡 Bu soruda iki ayrı kaynaştırma harfi kullanımını inceleyeceğiz. İlki tamlanan (ilgi) eki öncesi, ikincisi ise iyelik eki sonrası hal eki öncesi.
- ➡️ İlk boşluk için: "Araba" kelimesi ünlü (a) ile bitiyor. Tamlanan eki olan "-ın" eki ünlü (ı) ile başlıyor. İki ünlü yan yana geldiği için araya kaynaştırma harfi girmelidir.
- ➡️ İlgi (tamlanan) ekinden önce "n" kaynaştırma harfi kullanılır. Kural: "İlgi ekinden önce daima 'n' kaynaştırma harfi gelir." Bu nedenle: "araba" + "n" + "ın" = "arabanın"
- ➡️ İkinci boşluk için: "kırmızı" kelimesi ünlü (ı) ile bitiyor. 3. tekil şahıs iyelik eki olan "-ı" eki ünlü (ı) ile başlıyor. İki ünlü yan yana geliyor.
- ➡️ İyelik eklerinden sonra hal eki gelirse, araya "s" kaynaştırma harfi değil, "n" kaynaştırma harfi gelir. Kural: "İyelik eklerinden sonra hal ekleri gelirse, araya 'n' kaynaştırma harfi girer." Bu nedenle: "kırmızı" + "s" + "ı" + "n" + "ı" = "kırmızısını"
✅ Sonuç: İlk boşluğa "n", ikinci boşluğa "n" kaynaştırma harfleri getirilmelidir. Cümle: "Arabanın rengi kırmızısını." şeklinde olur. (Not: "kırmızı" kelimesine iyelik eki (-sı) ve sonrasında belirtme hal eki (-ı) geldiği için araya "n" girer. İyelik ekinin kendisi olan "s" de bir kaynaştırma harfidir, bu nedenle toplamda iki kaynaştırma harfi kullanılmış olur: "s" ve "n")
