Soru:
Bir DNA zincirinde, bir nükleotidin deoksiriboz şekerine bağlı fosfat grubunun bağlandığı karbon atomu 5' karbonu, hidroksil grubunun (-OH) bulunduğu karbon atomu ise 3' karbonudur. Bir DNA zinciri oluşurken nükleotidler hangi karbon atomları üzerinden birleşir ve oluşan bağın adı nedir?
Çözüm:
💡 DNA zincirinin büyümesi ve polimerizasyonu belirli bir yönde ve özel bir bağla gerçekleşir. Adım adım görelim:
- ➡️ 1. Adım - Bağlanacak Grupları Tanımla: Zincire eklenecek yeni nükleotidin, 5' karbonuna bağlı üç fosfat grubu vardır. Zincirin büyüyen ucundaki son nükleotidin ise 3' karbonunda serbest bir hidroksil (-OH) grubu bulunur.
- ➡️ 2. Adım - Bağlanma Mekanizması: Yeni nükleotidin 5' karbonuna bağlı fosfat gruplarından ikisi serbest kalır (pirofosfat olarak) ve enerji sağlar. Kalan fosfat grubu, zincirdeki son nükleotidin 3' -OH grubu ile bir bağ kurar.
- ➡️ 3. Adım - Bağın İsmi: Bu reaksiyon sonucunda, bir nükleotidin şekerinin 3' karbonu ile diğer nükleotidin şekerinin 5' karbonuna bağlı fosfat grubu arasında güçlü bir kovalent bağ oluşur. Bu bağa fosfodiester bağı denir.
✅ Sonuç: Nükleotidler, bir nükleotidin 3' karbonu ile diğer nükleotidin 5' karbonuna bağlı fosfat grubu arasında oluşan fosfodiester bağları ile birleşir. Bu, DNA zincirine 5' → 3' yönünde bir büyüme sağlar.
