Soru:
Kemik gelişimini etkileyen hormonlardan biri olan büyüme hormonu (GH), hipofiz bezinden salgılanır. Bu hormonun aşırı salgılanması veya yetersiz salgılanması çeşitli hastalıklara yol açar.
Buna göre, büyüme hormonu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
- A) Büyüme döneminde aşırı salgılanması devliğe (jigantizm) neden olur.
- B) Büyüme döneminden sonra aşırı salgılanması el, ayak ve yüz kemiklerinde orantısız büyümeye (akromegali) neden olur.
- C) Büyüme hormonunun etkisi, karaciğerde üretilen "insülin benzeri büyüme faktörleri (IGF)" aracılığıyla gerçekleşir.
- D) Büyüme hormonunun yetersiz salgılanması, yetişkinlikte kemik erimesi (osteoporoz) riskini artırır.
Çözüm:
💡 Soru, büyüme hormonunun kemik gelişimi üzerindeki etkilerini ve olası hastalık durumlarını anlamamızı istiyor.
- ➡️ A Seçeneği: Doğru. Çocukluk/gençlik döneminde epifiz plakları (büyüme plakları) kapanmadan önce aşırı GH salgılanması, tüm vücudun orantılı bir şekilde aşırı büyümesine yani devliğe neden olur.
- ➡️ B Seçeneği: Doğru. Büyüme plakları kapandıktan sonra (yetişkinlikte) aşırı GH salgılanması, uzun kemiklerin uzamasını sağlayamaz ancak kıkırdak ve yassı kemiklerde büyümeye neden olur. Bu da akromegali hastalığına yol açar.
- ➡️ C Seçeneği: Doğru. Büyüme hormonunun kemik ve doku üzerindeki büyüme etkisini doğrudan değil, karaciğerde uyardığı IGF'ler aracılığıyla gösterir.
- ➡️ D Seçeneği: Yanlış. Büyüme hormonunun yetersiz salgılanması, çocukluk döneminde cüceliğe (nanizm) neden olur. Yetişkinlikte kemik erimesi (osteoporoz) riskini en çok artıran faktörler ise östrojen/testosteron gibi seks hormonlarının azalması, kalsiyum/D vitamini eksikliği ve hareketsizliktir. GH eksikliğinin doğrudan birincil nedeni değildir.
✅ Sonuç olarak, yanlış ifadeyi içeren seçenek D'dir.
