Soru:
Bir tarih öğrencisi, Türk-İslam devletlerinde şehirlerin fiziksel yapısını araştırmaktadır. Şehrin merkezinde cami, medrese, çarşı ve hükümet yapılarının bulunduğu, etrafının ise surlarla çevrili olduğu bir model gözlemlemiştir.
Bu şehir modelinin adı nedir ve bu modelin şehir yaşamındaki iki temel işlevini yazınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, Türk-İslam şehirlerinin klasik planını ve bu planın toplumsal hayata etkilerini anlamamızı sağlar.
- ➡️ Birinci Adım - Modelin Adını Belirleme: Soruda tarif edilen, dini, ticari, idari ve eğitim yapılarının bir arada bulunduğu ve surlarla çevrili merkezi yapıya "Şehristan" (İç Kale veya Asıl Şehir) denir. Kentin kalbi burada atar.
- ➡️ İkinci Adım - İşlevleri Analiz Etme: Bu modelin şehir yaşamındaki iki temel işlevi şunlardır:
1. Güvenlik ve Savunma: Surlar, şehrin dış saldırılara karşı korunmasını sağlardı.
2. Sosyal ve İdari Bütünleşme: Tüm kamusal hizmetlerin (yönetim, eğitim, ticaret, ibadet) bir arada olması, yönetimi kolaylaştırır ve sosyal hayatı canlandırırdı.
✅ Sonuç: Bu modelin adı Şehristan'dır. Temel işlevleri ise güvenlik/savunma ve sosyal/idari bütünleşmedir.
