Soru:
Aşağıdaki dörtlük, Anonim Halk Edebiyatı'nın hangi nazım biçimine örnektir? Bu biçimin iki temel özelliğini yazınız.
"Bahçelerde gül gerek
Güllere bülbül gerek
Senin gibi güzele
Bencileyin kul gerek"
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için öncelikle dörtlüğün yapısal özelliklerini incelemeliyiz.
- ➡️ 1. Adım: Nazım Birimi ve Uyak Düzeni: Dört dizeden (mısradan) oluşmuştur. Uyak düzeni "a a a b" şeklindedir. İlk üç dize birbiriyle, son dize ise serbest uyaklıdır.
- ➡️ 2. Adım: Tür Tespiti: Bu yapısal özellikler (dört mısra, 7'li hece ölçüsü, "a a a b" uyak şeması) ve halkın duygu ve düşüncelerini dile getiren samimi anlatımı, onun bir mani olduğunu gösterir.
- ➡️ 3. Adım: Maninin Özellikleri:
- Genellikle 7'li hece ölçüsüyle söylenir.
- aaxa şeklinde uyaklanır. İlk iki dize asıl anlatılmak istenene hazırlık yapar, son iki dizede asıl konu işlenir.
✅ Sonuç: Bu dörtlük bir manidir. Maninin iki temel özelliği; genellikle 7'li hece ölçüsüyle yazılması ve "a a x a" uyak düzenine sahip olmasıdır.
