🔮 11. Sınıf Felsefe 2. Dönem 2. Yazılı (3. Senaryo): Hazır Ol!
Merhaba gençler! Felsefe yazılısı yaklaşıyor ve kafanız mı karışık? Endişelenmeyin, bu senaryo size yardımcı olacak. İşte bilmeniz gerekenler:
🧠 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
- ❓ Bilgi Nedir? Bilgi, doğrulukla gerekçelendirilmiş inançtır. Yani bir şeyin doğru olduğuna inanmalı, bunun için kanıtın olmalı ve inancın doğru olmalı.
- 🍎 Bilginin Kaynakları:
- 💡 Akılcılık (Rasyonalizm): Bilginin kaynağı akıldır. Doğuştan gelen fikirlerimiz vardır. Öncüleri: Descartes, Spinoza, Leibniz.
- 🖐️ Deneycilik (Empirizm): Bilginin kaynağı deneyimdir. Zihnimiz boş bir levhadır (tabula rasa). Öncüleri: Locke, Hume, Berkeley.
- 🧭 Kritisizm: Akıl ve deneyimi birleştirir. Bilgi, aklın deneyimi düzenlemesiyle oluşur. Öncüsü: Kant.
- ✨ Sezgicilik (Entüisyonizm): Bilgiye sezgi yoluyla ulaşılır. Öncüsü: Bergson.
- 🧮 Pozitivizm: Sadece bilimsel bilgi doğrudur. Metafizik reddedilir. Öncüsü: Auguste Comte.
- 🛠️ Pragmatizm: Bilginin değeri, işe yararlılığı ile ölçülür. Öncüsü: William James.
- 🤔 Bilginin Sınırları:
- 🐶 Septisizm (Şüphecilik): Bilginin mümkün olmadığını savunur. Pyrrhon, Timon gibi isimler temsilcileridir.
- 🐕 Nihilizm (Hiççilik): Her şeyin anlamsız ve değersiz olduğunu savunur. Nietzsche önemli bir temsilcisidir.
🌍 Varlık Felsefesi (Ontoloji)
- ⚛️ Varlık Nedir? Varlık, var olan her şeydir. Gerçekte var olanlar (somut) ve düşüncede var olanlar (soyut) olarak ikiye ayrılır.
- 🧱 Varlık Görüşleri:
- 💫 İdealizm: Varlığın temelinde düşünce vardır. Platon, Hegel.
- 🔩 Materyalizm: Varlığın temelinde madde vardır. Demokritos, Marx.
- ☯️ Düalizm: Varlık hem madde hem de düşünceden oluşur. Descartes.
- ⚡ Fenomenoloji: Varlığı olduğu gibi, özüne inerek anlamaya çalışır. Husserl.
- ❓ Evrenin Oluşumu:
- 🔨 Mekanik Evren Anlayışı: Evren, bir makine gibi işler. Newton.
- 🌱 Teleolojik Evren Anlayışı: Evrenin bir amacı vardır. Aristoteles.
🎭 Ahlak Felsefesi (Etik)
- ❓ Ahlak Nedir? İnsanların davranışlarını yönlendiren, iyi ve kötü arasındaki ayrımı yapmamızı sağlayan değerler bütünüdür.
- ⚖️ Ahlaki Eylemin Amacı:
- 😌 Hazcılık (Hedonizm): Ahlaki eylemin amacı hazdır. Aristippos, Epikuros.
- 🫶 Faydacılık (Utilitarizm): Ahlaki eylemin amacı, çoğunluğun mutluluğudur. Bentham, Mill.
- 義務 Ödev Ahlakı (Deontoloji): Ahlaki eylemin amacı, ödeve uygun davranmaktır. Kant.
- 🕊️ Erdem Etiği: Ahlaki eylemin amacı, erdemli olmaktır. Aristoteles.
- 🤸 Ahlaki Özgürlük: İnsanın ahlaki seçimler yapabilme özgürlüğüdür. Determinizm (belirlenimcilik), İndeterminizm (belirlenimsizlik) ve Otodeterminizm (öz belirlenimcilik) gibi farklı yaklaşımlar mevcuttur.
Unutmayın, felsefe sadece ezberlemek değil, düşünmektir! Bol şans!
