📜 11. Sınıf Tarih 2. Dönem 2. Yazılı 6. Senaryo: Sınava Hazırlık Rehberi
⚔️ Osmanlı Devleti'nde Yenileşme Hareketleri (18. Yüzyıl)
18. yüzyıl, Osmanlı Devleti için bir dönüm noktasıydı. Avrupa'daki gelişmeler karşısında geri kalındığı fark edilmiş ve yenileşme çabaları başlamıştı. İşte bu döneme dair bilmeniz gerekenler:
- 🌷 Lale Devri (1718-1730): Osmanlı'da Batı etkisinin hissedildiği, zevk ve eğlenceye düşkünlüğün arttığı dönemdir. Bu dönemde;
- 🎨 İlk özel matbaa kuruldu.
- 🌷 Çiçek aşısı uygulandı.
- 🏛️ Avrupa'ya elçiler gönderildi.
- 🧰 Askeri Alanda Yenilikler:
- 💂 Nizam-ı Cedid ordusu kuruldu (III. Selim dönemi).
- ⚙️ Mühendishane-i Berri Hümayun (Kara Mühendishanesi) açıldı.
- 🏛️ Diğer Yenilikler:
- 💰 İlk devlet matbaası kuruldu.
- 🏥 Darülaceze ve Darüşşifa gibi sosyal kurumlar açıldı.
🌍 Fransız İhtilali ve Etkileri (1789)
Fransız İhtilali, sadece Fransa'yı değil, tüm dünyayı etkileyen önemli bir olaydı. Osmanlı Devleti de bu etkilerden nasibini aldı.
- 📢 İhtilalin Nedenleri:
- 💔 Sosyal eşitsizlikler.
- 💰 Ekonomik sıkıntılar.
- 💡 Aydınlanma düşüncesinin yayılması.
- 📜 İhtilalin Sonuçları:
- 👑 Monarşinin yıkılması.
- 🤝 Milliyetçilik fikrinin yayılması.
- 🌍 İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin ilanı.
- 🇹🇷 Osmanlı'ya Etkileri:
- 💥 Milliyetçilik akımıyla azınlık isyanları başladı.
- 🤝 Tanzimat ve Islahat Fermanları ile demokratikleşme çabaları hızlandı.
🛡️ Osmanlı Devleti'nde Milliyetçilik İsyanları
Fransız İhtilali'nin yaydığı milliyetçilik akımı, Osmanlı Devleti'nin çok uluslu yapısını tehdit etmeye başladı.
- ⚔️ İlk İsyan: Sırp İsyanı (1804)
- 🇬🇷 Yunan İsyanı (1821-1829): Osmanlı'dan bağımsızlığını kazanan ilk Balkan devleti oldu.
- 🇧🇬 Diğer İsyanlar: Bulgar, Romen, Arnavut isyanları.
📝 Tanzimat ve Islahat Fermanları
Osmanlı Devleti, dağılmayı önlemek ve azınlıkların devlete bağlılığını artırmak amacıyla bazı reformlar yapmaya karar verdi.
- 📜 Tanzimat Fermanı (1839):
- ⚖️ Kanun önünde eşitlik ilkesi getirildi.
- 👮 Herkesin can, mal ve namus güvenliği sağlandı.
- 💂 Askerlik işleri düzenlendi.
- 📜 Islahat Fermanı (1856):
- ✝️ Gayrimüslimlere daha geniş haklar verildi.
- 🏛️ Devlet memurluklarına atanmada din farkı gözetilmemesi kararlaştırıldı.
