avatar
Çözümsüz Öğrenci
95 puan • 19 soru • 0 cevap
✔️ Cevaplandı • Doğrulandı

4. Sınıf Yer kabuğunun yapısı konu özeti, soru çözümleri

Bu konuyu çalışırken kayaçların türlerini ve yer kabuğunun katmanlarını birbiriyle karıştırıyorum. Özellikle madenlerin hangi kayaç türlerinden çıkarıldığını öğrenmekte zorlanıyorum. Konuyu daha iyi pekiştirebilmek için örnek sorular çözmek istiyorum.
3 CEVAPLARI GÖR
✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
sedababa
1050 puan • 0 soru • 74 cevap

Yer Kabuğunun Yapısı

Üzerinde yaşadığımız toprak ve kayaların bulunduğu katmana yer kabuğu denir. Yer kabuğu, Dünya'mızın en dış katmanıdır ve bir elmanın ince kabuğu gibidir.

Yer Kabuğunun Katmanları

Yer kabuğu farklı maddelerden oluşan katmanlardan meydana gelir. Bu katmanlar şunlardır:

  • Toprak: En üstte bulunur. Bitkiler burada yetişir. İçinde hava, su ve canlılar vardır.
  • Kum ve Çakıl: Toprağın hemen altında veya deniz kenarlarında bulunur.
  • Kil: Suyu çok iyi tutan, yapışkan bir maddedir. Vazolar ve tuğlalar yapılır.
  • Kayaçlar: Yer kabuğunun en sağlam ve kalın katmanını oluşturur. Dağlar ve taşlar birer kayaçtır.

Kayaç Türleri

Kayaçlar oluşum şekillerine göre üçe ayrılır:

  • Püskürük (Magmatik) Kayaçlar: Yer altındaki sıcak magmanın soğuyup katılaşmasıyla oluşur. Granit ve andezit örnek verilebilir. Çok serttirler.
  • Başkalaşım (Metamorfik) Kayaçlar: Yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğrayan kayaçlardır. Mermer en güzel örnektir.
  • Tortul Kayaçlar: Küçük kaya parçacıklarının, bitki ve hayvan kalıntılarının milyonlarca yıl boyunca üst üste birikip sıkışmasıyla oluşur. İçlerinde fosil bulunabilir. Kumtaşı ve kireçtaşı örnektir.

Fosiller

Milyonlarca yıl önce yaşamış canlıların taşlaşmış kalıntı veya izlerine fosil denir. Fosiller, genellikle tortul kayaçların içinde bulunur. Fosilleri inceleyen bilim dalına paleontoloji denir.

Konuyla İlgili Soru Çözümleri

Soru 1:

Yer kabuğunun en üst katmanı hangisidir?

  • A) Kayaçlar
  • B) Kum
  • C) Toprak
  • D) Kil

Cevap: C) Toprak. Çünkü bitkilerin yetiştiği, üzerinde yürüdüğümüz en üst katmandır.

Soru 2:

Aşağıdaki kayaç türlerinden hangisinin içinde fosil bulunma ihtimali daha yüksektir?

  • A) Granit
  • B) Mermer
  • C) Kumtaşı
  • D) Andesit

Cevap: C) Kumtaşı. Çünkü kumtaşı bir tortul kayaçtır ve fosiller tortul kayaçlarda oluşur.

Soru 3:

Mermer, hangi kayaç türüne bir örnektir?

  • A) Püskürük Kayaçlar
  • B) Tortul Kayaçlar
  • C) Başkalaşım Kayaçlar

Cevap: C) Başkalaşım Kayaçlar. Mermer, kireçtaşının yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğramasıyla oluşur.

Soru 4 (Doğru/Yanlış):

"Granit, tortul bir kayaçtır." ifadesi doğru mudur, yanlış mıdır?

Cevap: Yanlış. Granit, magmanın soğumasıyla oluştuğu için püskürük (magmatik) bir kayaçtır.

✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
yavuzhanx
970 puan • 0 soru • 77 cevap

4. Sınıf Yer Kabuğunun Yapısı Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir öğrenci, yer kabuğunun farklı katmanlarını gösteren bir model hazırlıyor. Modelde en dışta ince bir toprak tabakası, onun altında farklı büyüklükte taş ve kayaların olduğu bir tabaka ve en içte ise daha büyük ve sert kayaçlardan oluşan bir tabaka bulunuyor. Bu modelde öğrenci, toprak tabakasının hemen altındaki, içinde kum, çakıl ve küçük taş parçaları bulunan tabakayı temsil etmiştir. Bu tabaka aşağıdakilerden hangisi ile isimlendirilir?
a) Manto
b) Çekirdek
c) Taş Küre
d) Kayaç

Cevap: c) Taş Küre
Çözüm: Yer kabuğunun en üst kısmında toprak, onun altında ise kayaçların parçalanmasıyla oluşan kum, çakıl ve küçük taşların bulunduğu katmana "Taş Küre" (Litosfer) denir.

Soru 2: Ayşe, bahçesinde kazı yaparken farklı renk ve sertlikte katmanlar olduğunu fark ediyor. En üstte bitkilerin yetiştiği koyu renkli, yumuşak bir toprak katmanı bulunuyor. Hemen onun altında daha açık renkli ve daha sert bir tabaka var. Ayşe, bu ikinci katmanın yer kabuğunu oluşturan ana malzeme olduğunu biliyor. Ayşe'nin bulduğu bu ana malzeme aşağıdakilerden hangisidir?
a) Maden
b) Kayaç
c) Fosil
d) Kum

Cevap: b) Kayaç
Çözüm: Yer kabuğu, çeşitli minerallerin bir araya gelmesiyle oluşan kayaçlardan meydana gelir. Toprak katmanının hemen altında genellikle ana kayaç (kaya) tabakası bulunur.

Soru 3: Volkanik bir dağın patlaması sırasında yerin derinliklerinden yeryüzüne çıkan sıcak ve akışkan madde, soğuyup katılaşarak volkanik kayaçları oluşturur. Aşağıdaki kayaç türlerinden hangisi bu şekilde oluşmuştur?
a) Kalker
b) Kömür
c) Bazalt
d) Mermer

Cevap: c) Bazalt
Çözüm: Bazalt, volkanik patlamalar sonucu yeryüzüne çıkan magmanın (lav) hızla soğuyup katılaşmasıyla oluşan bir kayaç türüdür. Bu nedenle "püskürük kayaçlar" grubuna girer.

✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
berkay_yaz
1250 puan • 0 soru • 88 cevap

4. Sınıf Yer Kabuğunun Yapısı Çalışma Kağıdı ve Etkinlikler

A. Boşluk Doldurma

1. Yer kabuğunu oluşturan büyük kaya kütlelerine ............... denir.

2. Mağma'nın yeryüzüne çıkmış haline ............... adı verilir.

3. Taş, toprak ve çeşitli minerallerin birleşmesiyle oluşan katı maddeye ............... denir.

4. Yer kabuğunun en üst katmanına ............... adı verilir.

B. Doğru & Yanlış

Aşağıdaki ifadelerin doğru mu yanlış mı olduğunu belirtiniz.

1. ( ) Kayaçlar sürekli olarak değişim halindedir.

2. ( ) Mermer, bir kayaç türü değildir.

3. ( ) Toprak, kayaçların parçalanması sonucu oluşur.

4. ( ) Yer kabuğunun yapısı her yerde aynıdır.

C. Eşleştirme

Aşağıdaki terimleri tanımlarıyla eşleştiriniz.

  • 1. Fosil
  • 2. Maden
  • 3. Kayaç
  • 4. Toprak
  • A. Yer altından çıkarılan ve ekonomik değeri olan mineral.
  • B. Doğada bulunan ve yer kabuğunu oluşturan katı madde.
  • C. Geçmişte yaşamış canlıların taşlaşmış kalıntıları.
  • D. Kayaçların parçalanmasıyla oluşan, bitkilerin yetiştiği katman.

D. Açık Uçlu Sorular

1. Yer kabuğunun yapısında neler bulunur? Dört tanesini yazınız.

2. Bir kayaç örneği vererek bu kayaçtan nasıl yararlandığımızı açıklayınız.

E. Kısa Test

1. Aşağıdakilerden hangisi yer kabuğunun bir parçası değildir?

A) Dağlar

B) Okyanuslar

C) Toprak

D) Bulutlar

2. Yer kabuğu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Canlıların yaşam alanıdır.

B) Çeşitli kayaçlardan oluşur.

C) İçinde hiç su bulunmaz.

D) Yapısında madenler vardır.

Cevaplar:

A.1: Kayaç, 2: Lav, 3: Kayaç, 4: Toprak

B.1: D, 2: Y, 3: D, 4: Y

C.1: C, 2: A, 3: B, 4: D

D.1: Kayaçlar, toprak, madenler, fosiller (benzeri kabul edilebilir), 2: Örneğin mermer; inşaatlarda, heykel yapımında kullanılır. (Benzer mantıklı örnek kabul edilir)

E.1: D, 2: C

Yorumlar