Daire grafiği, bir bütünün parçalarını göstermek için kullanılan bir grafik türüdür. Pastanın dilimlere ayrılması gibi düşünebilirsin. Bir daire, bütünü temsil eder ve bu daire dilimlere ayrılarak her bir parçanın bütün içindeki payını gösterir.
Daire grafikleri, bir konuyla ilgili verileri karşılaştırmak ve hangi seçeneğin daha büyük ya da daha küçük paya sahip olduğunu görsel olarak anlamak için çok kullanışlıdır.
Örneğin:
Daire grafiğini okumak için dilimlere dikkat etmeliyiz.
Bir sınıfta 20 öğrencinin sevdiği renkler şöyle olsun:
Bu verilere göre daire grafiğini oluşturduğumuzda, en büyük dilim maviyi, en küçük dilim ise sarıyı temsil edecektir. Çünkü en çok sevilen renk mavi, en az sevilen ise sarıdır.
Soru 1: Bir sınıftaki öğrencilerin sevdiği meyvelerle ilgili bir anket yapılıyor. Ankete katılan 24 öğrencinin cevapları daire grafiğinde gösterilmiştir. Grafikte elma sevenlerin merkez açısı 120° olduğuna göre, elma seven öğrenci sayısı kaçtır?
a) 6
b) 8
c) 10
d) 12
Cevap: B
Çözüm: Daire grafiğinin tamamı 360°'dir. Elma sevenlerin açısı 120° olduğuna göre, bu oran 120/360 = 1/3'tür. Toplam öğrenci sayısı 24 olduğundan, 24'ün 1/3'ü 24 ÷ 3 = 8 öğrencidir.
Soru 2: Bir ailenin aylık gider dağılımı daire grafiği ile gösterilmiştir. Kiraya ayrılan payın merkez açısı 150°, faturalara ayrılan payın merkez açısı 90° dir. Bu aile gıda için 600 TL harcadığına göre, aylık toplam gideri kaç TL'dir?
a) 1200
b) 1500
c) 1800
d) 2000
Cevap: C
Çözüm: Grafiğin tamamı 360°'dir. Kiraya ve faturalara ayrılan toplam açı 150° + 90° = 240°'dir. Gıdaya ayrılan açı ise 360° - 240° = 120°'dir. Gıda gideri 600 TL, bu 120°'ye denk geliyor. 1°'lik açı 600 ÷ 120 = 5 TL'ye denk gelir. Toplam gider (360°) ise 360 x 5 = 1800 TL'dir.
Soru 3: Bir kitapçıda bir haftada satılan kitap türlerinin dağılımı aşağıdaki daire grafiğinde verilmiştir. Hikaye kitaplarının merkez açısı 180°, romanların merkez açısı 90° ve geri kalan kısmı da şiir kitapları oluşturmaktadır. Bu hafta toplam 480 kitap satıldığına göre, kaç şiir kitabı satılmıştır?
a) 60
b) 90
c) 120
d) 150
Cevap: C
Çözüm: Şiir kitaplarının merkez açısını bulalım: 360° - (180° + 90°) = 90°. Şiir kitaplarının açısı 90°'dir. Bu, toplamın 90/360 = 1/4'üne eşittir. Toplam kitap sayısı 480 olduğuna göre, 480'in 1/4'ü 480 ÷ 4 = 120 şiir kitabı satılmıştır.
Soru 4: Bir bahçedeki ağaçların türlere göre dağılımını gösteren daire grafiğinde, çam ağaçlarının merkez açısı 72° dir. Bahçede toplam 50 ağaç olduğuna göre, çam ağaçlarının sayısı kaçtır?
a) 8
b) 10
c) 12
d) 15
Cevap: B
Çözüm: Çam ağaçlarının merkez açısı 72° dir. Bu, toplamın 72/360 = 1/5'ine eşittir. Toplam ağaç sayısı 50 olduğundan, 50'nin 1/5'i 50 ÷ 5 = 10 çam ağacı vardır.