Elektrik devresi, elektrik enerjisinin bir kaynaktan çıkıp, bir iletken üzerinden geçerek, bir alıcıya (örneğin ampule) ulaşıp, tekrar kaynağa döndüğü kapalı bir yoldur. Devre çalışması için bu yolun kesintisiz olması gerekir.
Bir basit elektrik devresinde dört temel eleman bulunur:
Pilin (+) kutbundan çıkan elektrik, kablodan geçer, ampulün içindeki telden (flaman) geçerek ışık verir ve pilin (-) kutbuna geri döner. Anahtar kapalıysa bu yol tamamlanır ve ampul yanar. Anahtar açıksa yol kesilir ve ampul yanmaz.
Devre elemanlarını her seferinde çizmek yerine, evrensel semboller kullanırız. Bu, devreyi anlamayı ve çizmeyi kolaylaştırır.
(+ kutup) —— [Anahtar] —— [Ampul] —— (- kutup)
Bu şemada, anahtar kapalıysa devre tamamlanır ve ampul yanar.
Devre elemanları (örneğin ampuller) tek bir hat üzerinde, birbirinin ardına bağlanır. Pil sayısı artarsa ampul daha parlak yanar. Ancak ampullerden biri sökülür veya bozulursa tüm devre açılır ve diğer ampuller de söner.
Ampullerin her biri ayrı kollarla bağlanır. Pil sayısı artarsa ampuller daha parlak yanar. Ampullerden biri sökülse bile diğerleri yanmaya devam eder. Evlerimizdeki lambalar paralel bağlıdır.
Soru: İki pil, iki ampul ve bir anahtardan oluşan bir devre kurdun. Ampuller yanmadı. Sebepleri neler olabilir?
Cevap: 1) Anahtar açık olabilir. 2) Pil bitmiş/ters takılmış olabilir. 3) Bağlantı yerlerinden biri gevşek olabilir. 4) Ampul patlamış olabilir.
Unutma: Basit elektrik devreleri, etrafımızdaki birçok cihazın (oyuncak, telefon, araba) çalışma prensibinin temelidir. 🔬
