6. sınıf Devletin yönetim yapısı: Yasama, Yürütme ve Yargı

Question

Bu üç kavramı birbiriyle karıştırıyorum ve hangi işi tam olarak kimin yaptığını öğrenmekte zorlanıyorum. Örneğin, kanun yapmak yasamanın işi derken, cumhurbaşkanının hangi gücün içinde olduğu kafamı karıştırıyor. Bu konuyu daha basit bir şekilde anlayabilmem için bir örnekle açıklayabilir misiniz?

Answer 1

Devletin Yönetim Yapısı

Bir devletin düzenli ve adil bir şekilde yönetilebilmesi için güçler ayrılığı ilkesi vardır. Bu ilkeye göre devletin temel görevleri üç farklı gruba ayrılmıştır. Bunlar; yasama, yürütme ve yargıdır. Bu üç güç birbirinden bağımsız çalışır ve birbirini denetler. Böylece hiçbir gücün sınırsız yetkiye sahip olması engellenir.

1. Yasama (Kanun Yapma Gücü)

Yasama, devletin kanun yapma ve değiştirme gücüdür. Yani ülkemizde nasıl bir yaşam süreceğimizi belirleyen kuralları (kanunları) bu organ yapar.

• Görevi: Ülkenin kanunlarını yapmak, değiştirmek ve kaldırmaktır.
• Kim Tarafından Yürütülür? Türkiye'de yasama görevi TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) tarafından yerine getirilir.
• Üyeleri: Milletvekilleri. Vatandaşlar tarafından seçilirler.

Örneğin, trafik kuralları, eğitim sistemi veya vergi kanunları TBMM'de milletvekillerinin oylarıyla kabul edilir.

2. Yürütme (Kanunları Uygulama Gücü)

Yürütme, yasama organının çıkardığı kanunları uygulama gücüdür. Yani kanunların hayata geçirilmesinden sorumludur.

• Görevi: Kanunları uygulamak, devleti yönetmek, iç ve dış politikayı belirlemek.
• Kim Tarafından Yürütülür? Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu (Hükümet) tarafından yürütülür.
• Üyeleri: Cumhurbaşkanı (halk tarafından seçilir) ve bakanlar (Cumhurbaşkanı tarafından atanır).

Örneğin, okulların açılma tarihini belirlemek, yolları yapmak veya hastaneleri işletmek yürütmenin görevidir.

3. Yargı (Adaleti Sağlama Gücü)

Yargı, bağımsız mahkemeler aracılığıyla kanunların uygulanmasını, anlaşmazlıkları çözmeyi ve adaleti sağlama gücüdür.

• Görevi: Kanunlara uymayanları yargılamak, vatandaşlar arasındaki anlaşmazlıkları çözmek, adil kararlar vermek.
• Kim Tarafından Yürütülür? Bağımsız mahkemeler ve hakimler tarafından yürütülür.
• Üyeleri: Hakim ve savcılar.

Örneğin, bir hırsızlık olayında suçlu olup olmadığına veya iki kişi arasındaki bir miras davasına mahkemeler karar verir.

Özet

• Yasama: Kanun yapar. (TBMM)
• Yürütme: Kanunları uygular. (Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu)
• Yargı: Kanunlara göre adalet sağlar. (Mahkemeler)

Bu üç güç, birbirini denetleyerek ve dengeleyerek ülkemizin demokratik ve hukuk devleti ilkeleri çerçevesinde yönetilmesini sağlar.

Answer 2

6. Sınıf Devletin Yönetim Yapısı Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) yeni bir kanun teklifi verilmiştir. Bu teklif, önce komisyonlarda görüşülmüş, ardından Genel Kurul'da kabul edilmiştir. Son olarak da Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Bu süreçte aşağıdaki devlet organlarından hangisi görev almamıştır?
a) Yasama
b) Yürütme
c) Yargı
d) Meclis Başkanlığı
Cevap: c) Yargı
Çözüm: Kanun yapma süreci yasama (TBMM) ve yürütme (Cumhurbaşkanı) organlarını ilgilendirir. Yargı organı ise bağımsız mahkemelerden oluşur ve kanunların uygulanması sırasında ortaya çıkan uyuşmazlıkları çözer, kanun yapma sürecinde doğrudan görev almaz.

Soru 2: Bir vatandaş, belediyenin yaptığı bir imar planının hukuka aykırı olduğunu düşünmektedir. Bu durumu çözümlemek için hangi devlet organına başvurması en doğru olur?
a) TBMM'ye dilekçe yazarak
b) İl Özel İdaresine şikayette bulunarak
c) Danıştay'a dava açarak
d) Kaymakamlığa başvurarak
Cevap: c) Danıştay'a dava açarak
Çözüm: Danıştay, yürütme organının işlemleri ve eylemleri hakkında davalara bakan bir yargı organıdır. Bir belediyenin (yürütmenin bir birimi) işleminin hukuka uygun olup olmadığını denetlemek, yargı organının (idari yargı) görevidir.

Soru 3: Aşağıdaki tabloda devletin temel organları ve bu organlara ait bazı kurumlar karışık olarak verilmiştir. Hangisinde organ ve ona ait kurum doğru eşleştirilmiştir?
a) Yürütme - Anayasa Mahkemesi
b) Yasama - Bakanlar Kurulu
c) Yargı - TBMM
d) Yürütme - Cumhurbaşkanlığı
Cevap: d) Yürütme - Cumhurbaşkanlığı
Çözüm: Cumhurbaşkanı, yürütme organının başıdır. Anayasa Mahkemesi (a şıkkı) yargı organına, Bakanlar Kurulu (b şıkkı) yürütme organına aittir ancak eşleştirme yanlış yapılmıştır. TBMM (c şıkkı) ise yasama organının kendisidir.