6. Sınıf Hikaye Unsurları (Olay, Yer, Zaman, Kişiler) Nelerdir?

Question

Hocam hikayede olay, yer, zaman ve kişiler unsurlarını karıştırıyorum. Özellikle olay örgüsü ile ana fikri ayırt etmekte zorlanıyorum. Bu unsurları basitçe açıklar mısınız?

Answer 1

Hikayenin Temel Unsurları

Her hikaye, bir araya geldiğinde anlamlı bir bütün oluşturan dört temel unsurdan meydana gelir. Bunlar: olay, yer, zaman ve kişiler'dir. Bir hikayeyi anlamak ve analiz etmek için bu unsurları iyi tanımak gerekir.

1. Olay (Konu)

Hikayede yaşananların tamamına olay denir. Hikayenin konusudur ve genellikle bir sorun veya çatışma etrafında şekillenir.

• Olay, "Ne oldu?" sorusunun cevabıdır.
• Bir veya birden fazla olay bir araya gelerek hikayenin olay örgüsünü oluşturur.
• Örnek: "Kaybolan bir köpeği bulma çabası" bir olay örgüsünün konusu olabilir.

2. Yer (Mekân)

Hikayedeki olayların geçtiği çevre veya mekândır. Yer, hikayenin atmosferini oluşturur ve olayların inandırıcılığını artırır.

• Yer, "Nerede oldu?" sorusunun cevabıdır.
• Bir okul, bir orman, bir şehir, eski bir ev gibi somut mekânlar olabilir.
• Örnek: "Olay, İstanbul'da tarihi bir çarşının daracık sokaklarında geçiyor."

3. Zaman

Hikayedeki olayların yaşandığı zaman dilimidir. Olayın ne zaman olduğunu, ne kadar sürdüğünü belirtir.

• Zaman, "Ne zaman oldu?" sorusunun cevabıdır.
• Belirli bir saat, gün, mevsim (örn: 1980'lerin yaz mevsimi) veya tarihi bir dönem (örn: Osmanlı Dönemi) olabilir.
• Hikayelerde zaman bazen "çok eskiden" veya "gelecekte" gibi belirsiz de olabilir.
• Örnek: "Olay, soğuk bir kış gecesi, saatler gece yarısını geçerken yaşanmıştı."

4. Kişiler (Şahıs Kadrosu)

Hikayedeki olayları yaşayan veya olaylara tanık olan karakterlerdir. Hikayenin canlı ögeleridir.

• Kişiler, "Kim oldu?" sorusunun cevabıdır.
• Başkişi (Kahraman): Hikayenin en önemli karakteridir, olaylar onun etrafında döner.
• Karşıt Kişi (Kötü Adam): Başkişiyle çatışma halinde olan, onun hedeflerine ulaşmasını engelleyen kişidir.
• Yardımcı Kişiler: Hikayedeki diğer karakterlerdir. Hikayeyi zenginleştirirler.
• Kişiler insan olabileceği gibi, konuşabilen hayvanlar, robotlar veya fantastik varlıklar da olabilir.
• Örnek: "Hikayedeki kişiler; cesur bir çocuk olan Ali, onun sadık köpeği Karabaş ve ormandaki yaşlı bir bilgedir."

Bu dört unsur bir hikayenin iskeletini oluşturur. İyi bir hikaye okuru olmak, bu unsurları metin içinde doğru bir şekilde tespit edebilmekle başlar.

Answer 2

6. Sınıf Hikaye Unsurları (Olay, Yer, Zaman, Kişiler) Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Aşağıdaki parçada numaralandırılmış cümlelerden hangisi, hikâyenin "zaman" unsuruna bir örnek oluşturmaz?
I. O gün, okul çıkışı hava aniden bozmuştu.
II. Yağmur başladığında otobüs durağına henüz ulaşamamıştım.
III. Yanıma şemsiye almayı unutmuş olmam en büyük hatamdı.
IV. Durakta bekleyen yaşlı amca, "Geç olsun da güç olmasın evladım," dedi.

a) I   b) II   c) III   d) IV

Cevap: d) IV
Çözüm: IV numaralı cümlede, bir kişinin söylediği söz verilmiştir. Bu, hikâyedeki bir "kişi"ye ait bir davranıştır ve zaman unsuru ile ilgili değildir. I, II ve III. cümleler ise ("O gün", "okul çıkışı", "yağmur başladığında") olayın ne zaman gerçekleştiğini belirten zaman ifadeleri içermektedir.

Soru 2: "Küçük Efe, yaz tatilini geçirmek için dedesinin köyüne gitmişti. Köy, dağların eteğinde, yemyeşil bir vadide kuruluydu. İlk hafta, dedesiyle birlikte her sabah gün doğmadan kalkıp tarlalara gittiler. Orada, toprağı işlemeyi ve tohum ekmeyi öğrendi."
Bu parçada aşağıdaki hikâye unsurlarından hangisine değinilmemiştir?

a) Olay   b) Yer   c) Zaman   d) Kişiler

Cevap: a) Olay
Çözüm: Parçada "yer" (köy, dağ eteği, vadi, tarla), "zaman" (yaz tatili, ilk hafta, her sabah) ve "kişiler" (Küçük Efe, dedesi) unsurları açıkça belirtilmiştir. "Olay" unsuru ise, "Küçük Efe'nin dedesinin köyüne gidip onunla vakit geçirmesi" şeklinde genel bir çerçevedir; ancak parçada somut, merak uyandırıcı veya çatışma içeren belirli bir olaydan söz edilmemektedir.

Soru 3: Bir hikâyede, kişilerin fiziksel özelliklerinin, karakterlerinin ve birbirleriyle olan ilişkilerinin anlatıldığı unsur aşağıdakilerden hangisidir?

a) Olay Örgüsü   b) Zaman   c) Kişiler   d) Mekân

Cevap: c) Kişiler
Çözüm: "Kişiler" unsuru, hikâyede yer alan kahramanların ve onların tüm özelliklerinin tanımlandığı bölümdür. Kahramanların dış görünüşü, karakteri, duyguları, düşünceleri ve diğer kişilerle olan ilişkileri bu unsur kapsamında ele alınır ve okuyucunun kahramanları zihninde canlandırmasına yardımcı olur.