Merhaba! Bu çalışma kağıdında çember ve daire ile ilgili temel kavramları öğrenecek ve bilgilerimizi pekiştireceğiz.
Çember: Düzlemde sabit bir noktadan eşit uzaklıktaki noktaların oluşturduğu kapalı eğridir.
Daire: Çemberin içinde kalan bölgenin tamamıdır. Yani çember ve içinin birleşimidir.
Bir çemberin etrafında bir tur atmak için kat edilen mesafeye çevre denir.
Çevreyi hesaplamak için kullanılan formül:
Çevre = 2 x π x r veya \( Ç = 2 \pi r \)
Buradaki \( \pi \) (pi) sayısı, yaklaşık olarak 3,14'tür. Hesaplamalarımızda genellikle bu değeri kullanırız.
Etkinlik 1: Hesaplayalım
Etkinlik 2: Çizelim ve Gösterelim
Etkinlik 3: Düşünelim ve Cevaplayalım
Etkinlik 4: Gerçek Hayat
Soru 1: Bir çemberin çevresini hesaplamak için kullanılan formül \( 2\pi r \)'dir. Elinde yarıçapı 10 cm olan bir çember bulunan Ayşe, bu çemberin çevresini hesaplamak istiyor. \( \pi \) değerini 3 alırsa, çemberin çevresi kaç cm olur?
a) 30
b) 60
c) 90
d) 120
Cevap: b) 60
Çözüm: Formülde verilenleri yerine koyalım: \( 2 \times 3 \times 10 = 60 \) cm.
Soru 2: Bir bisiklet tekerleğinin yarıçapı 35 cm'dir. Bu tekerlek tam bir tur attığında kaç cm yol alır? (\( \pi \)'yi \( \frac{22}{7} \) olarak alınız.)
a) 110
b) 220
c) 330
d) 440
Cevap: b) 220
Çözüm: Çevre = \( 2\pi r \) formülünü kullanırız. \( 2 \times \frac{22}{7} \times 35 = 2 \times 22 \times 5 = 220 \) cm.
Soru 3: Çevresi 88 cm olan bir çemberin yarıçapı kaç cm'dir? (\( \pi \)'yi \( \frac{22}{7} \) olarak alınız.)
a) 7
b) 14
c) 21
d) 28
Cevap: b) 14
Çözüm: Çevre formülü \( 2\pi r = 88 \)'dir. \( 2 \times \frac{22}{7} \times r = 88 \) denklemini çözersek, \( \frac{44}{7} \times r = 88 \) ve \( r = 88 \times \frac{7}{44} = 14 \) cm bulunur.
Soru 4: Merkezinden 8 cm uzaklıkta bulunan bir noktadan çembere çizilen teğetin uzunluğu 15 cm'dir. Buna göre bu çemberin yarıçapı kaç cm'dir?
a) 7
b) 15
c) 17
d) 23
Cevap: c) 17
Çözüm: Merkez, teğetin değme noktası ve dış nokta bir dik üçgen oluşturur. Pisagor teoremine göre, yarıçap (r): \( r = \sqrt{8^2 + 15^2} = \sqrt{64 + 225} = \sqrt{289} = 17 \) cm'dir.
1. Bir çemberin tam ortasından geçen ve çemberi iki eşit parçaya ayıran doğru parçasına ________ denir.
2. Bir çemberin çevresinin çapına oranı sabit bir sayıdır ve bu sayı ________ olarak adlandırılır.
3. Çember üzerindeki herhangi bir noktayı merkeze birleştiren doğru parçasına ________ denir.
4. Çemberin bir defa dönmesi için aldığı yola ________ denir.
5. Çemberin merkezinden geçen kirişe ________ denir.
Aşağıdaki ifadelerin doğru (D) veya yanlış (Y) olduğunu belirtiniz.
1. ( ) Bir çemberin yarıçapı, çapının yarısına eşittir.
2. ( ) Çemberin çevresi, yarıçapının \( 2\pi \) katıdır.
3. ( ) Bir daire diliminin alanı, merkez açısı 90° ise dairenin dörtte biridir.
4. ( ) Çemberde en uzun kiriş, yarıçaptır.
5. ( ) \( \pi \) sayısı yaklaşık olarak 3,14'tür.
Aşağıdaki terimlerle tanımlarını eşleştiriniz.
1. Yarıçapı 5 cm olan bir çemberin çapı kaç cm'dir?
2. Çapı 14 cm olan bir çemberin çevresi yaklaşık kaç cm'dir? (\( \pi = 3,14 \) alınız)
3. Bir çemberin çevresi 31,4 cm ise yarıçapı kaç cm'dir? (\( \pi = 3,14 \) alınız)
4. Merkez açısı 60° olan bir daire diliminin, tüm dairenin kaçta kaçı olduğunu bulunuz.
5. Yarıçapı 10 cm olan bir çemberde, 5 cm'lik kiriş çizilebilir mi? Neden?
1. Aşağıdakilerden hangisi bir çemberin elemanı değildir?
A) Kiriş
B) Yarıçap
C) Köşegen
D) Çap
2. Yarıçapı \( r \) olan bir çemberin çevresi nasıl hesaplanır?
A) \( \pi r \)
B) \( 2\pi r \)
C) \( \pi r^2 \)
D) \( 4\pi r \)
3. Bir çemberde aşağıdakilerden hangisi en uzundur?
A) Yarıçap
B) 3 cm'lik kiriş
C) Çap
D) 2 cm'lik kiriş
4. \( \pi \) sayısı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Rasyonel bir sayıdır
B) 3'ten küçüktür
C) Çemberin çevresinin yarıçapına oranıdır
D) Tam değeri 22/7'dir
5. Merkez açısı 180° olan bir daire dilimine ne ad verilir?
A) Çeyrek daire
B) Yarım daire
C) Tam daire
D) Daire dilimi
Cevaplar:
A: 1) çap, 2) pi (π), 3) yarıçap, 4) çevre, 5) çap
B: 1) D, 2) D, 3) D, 4) Y, 5) D
C: 1-C, 2-A, 3-D, 4-E, 5-B
D: 1) 10, 2) 43,96, 3) 5, 4) 1/6, 5) Evet, çünkü kirişin uzunluğu çap uzunluğundan (20 cm) küçüktür.
E: 1) C, 2) B, 3) C, 4) B, 5) B