Öncelikle dik ve paralel doğruların ne olduğunu kısaca hatırlayalım:
Sorular genellikle bir şekil üzerinde verilir ve sizden bazı doğruların birbirine paralel ya da dik olup olmadığını bulmanız istenir. İzlenecek adımlar şunlardır:
Aşağıdaki şekilde d1 // d2 'dir ve d3 doğrusu bu iki doğruyu kesmektedir. d3 doğrusunun d1 ile yaptığı açı 90° ise, d3'ün d2 ile yaptığı açı kaç derecedir?
Çözüm: Bir doğru, iki paralel doğrudan birine dik ise, diğerine de diktir. Bu nedenle d3 doğrusu d2 doğrusuna da diktir. Cevap: 90°
Bir kare düşünün. Karşılıklı kenarlar birbirine paraleldir. Komşu kenarlar ise birbirine diktir. Yani karenin:
"Sınıfımızdaki karşılıklı duvarlar paraleldir. Yerdeki bir fayansın kenarı ile duvarın birleştiği yer ise diktir." Bu cümledeki paralel ve dik doğruları bulalım.
Bu konuyu iyice anlamanın en iyi yolu, farklı türde çok sayıda soru çözmektir. Sorularda verilen açı ölçülerine ve paralellik işaretlerine dikkat ederek bol bol alıştırma yapmalısın.
Soru 1: Aşağıdaki şekilde d doğrusu üzerindeki K noktasından geçen ve d doğrusuna dik olan bir doğru çizilmek isteniyor. Bu doğruyu çizmek için hangi araçlar doğru kullanılmalıdır?
a) Sadece cetvel
b) Cetvel ve pergel
c) Sadece gönye
d) Cetvel ve gönye
Cevap: d) Cetvel ve gönye
Çözüm: Bir noktadan bir doğruya dikme çizmek için cetvelle doğruyu çizeriz, gönyenin dik kenarıyla da dikme çizeriz.
Soru 2: Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a) Paralel iki doğru asla kesişmez
b) Bir doğruya dışındaki bir noktadan sadece bir dikme çizilebilir
c) Dik kesişen iki doğru birbirine paraleldir
d) İki doğrunun paralel olması için aynı düzlemde olmaları gerekir
Cevap: c) Dik kesişen iki doğru birbirine paraleldir
Çözüm: Dik kesişen doğrular kesiştikleri için paralel olamazlar. Paralel doğrular hiç kesişmez.
Soru 3: Aşağıdaki şekilde d₁ ve d₂ doğruları birbirine paraleldir. d₃ doğrusu ise bu doğruları kesmektedir. d₃ doğrusunun d₁ ve d₂ doğrularıyla yaptığı açılardan aynı yöne bakan açılar için ne söylenebilir?
a) Her zaman dik açıdır
b) Her zaman dar açıdır
c) Her zaman eşittir
d) Her zaman farklıdır
Cevap: c) Her zaman eşittir
Çözüm: Paralel iki doğruyu kesen bir doğrunun oluşturduğu yöndeş açılar her zaman birbirine eşittir.
Soru 4: Bir mimar, zemine dik olacak şekilde bir duvar inşa etmek istiyor. Zemindeki doğruyu temsil eden AB doğrusuna, A noktasından dikme çizmek için aşağıdaki yöntemlerden hangisini kullanabilir?
a) Sadece gönyeyi A noktasına yerleştirip çizer
b) Pergelle eşit uzunlukta işaretler koyarak çizer
c) Gönyenin bir kenarını AB doğrusuna çakıştırıp diğer kenarıyla çizer
d) Cetvelle rastgele bir doğru çizer
Cevap: c) Gönyenin bir kenarını AB doğrusuna çakıştırıp diğer kenarıyla çizer
Çözüm: Gönyenin bir kenarının verilen doğruya çakıştırılması ve diğer kenarıyla çizim yapılması, dikme çizmenin en doğru yöntemidir.